شایعه، آفتی اجتماعی که تفکر سطحی نگر و زودباور، میزبان آن است.
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: شایعه و رویههای جعلی، دلیلی بر جای خالی آموزش سواد رسانهای در جامعه است. طی سالهای گذشته پیامی بدون سند و منبع موثق، در رابطه با علت تغییرات آب و هوایی ایران و خاورمیانه بین کاربران فضای مجازی دست به دست میشود.
نگارندهی ناشناس آن پیام، مدعی شده که تغیرات اقلیمی (خشکسالی، زلزله نباریدن باران و برف و…) توسط امریکا (تکنولوژی هارپ) و صرفا در ایران و خاورمیانه به وقوع پیوسته است!
در پژوهشی ثابت شده که میانگین افزایش درجه گرما در قطب شمال، نسبت به گرمایش جهانی در سایر نقاط سیاره زمین ۲برابر بیشتر است. سرعت ذوب شدن یخ سطح دریای منجمد شمالی پیش از فرا رسیدن بهار آنقدر زیاد است که چرخه حیات در ۱۹ منطقه مورد مطالعه با خطر جدی روبرو شده است.
آیا دشمنان با یخهای قطب شمال هم پدر کشتگی دارند که باعث ذوب آن میشوند؟
شایعه حاوی یک یا چند ادعا
به نظر میرسد پژوهش بالا ثابت میکند که گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی صرفا در ایران و خاورمیانه رخ نداده. نگارندهی آن پیام (شایعه)، ادعایی بی پایه و اساس مطرح کرده است و صرفا به دنبال انحراف اذهان و فریب افکار عمومی است.
امروز بسیاری از جانداران سیاره زمین و از جمله خرسهای قطبی به دلیل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین در خطر انقراض هستند. بهتر است به جای ترویج توهم توطئه* و فرافکنی، مسئولیتهای خود را در قبال حفظ سلامت، پایداری و توازن سیاره زمین بپذیریم و به آن عمل کنیم.
حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که امریکا مجهز به تکنولوژی هارپ است باید از خودمان بپرسیم که چطور نمیتواند با آن جلوی توفانهای خانمان برانداز کاترینا و… را بگیرد.
تکنیکهای مقابله با شایعه و خبر کذب در فضای مجازی
یادگیری تکنیکها و اصول سواد رسانهای و تفکر انتقادی هر کاربر منفعلی را به یک کاربر پویا و خردمند در فضای مجازی مبدل میکند. چنین فردی هرگز بازیچهی دست بازیسازان عرصهی رسانه نخواهند شد.
۱. هر پیامی را که منبع موثق ندارد باور نکنید.
حتی اگر همراه با لینک بود، با دقت و حساسیت تاریخ انتشار خبر را چک کنید و حداقل لید خبر را بخوانید و عکسها را با دقت ببینید.
تا جای ممکن به منبع اصلی خبر که یک خبرگزاری (به نقل از خبرگزاری ایسنا، ایرنا، مهر و …) است برسید و لینکهای مرتبط آن خبر را مطالعه کرده و از پیشینهی خبر مطلع شوید.
۲. پیدا کردن منبع موثق و معتبر؛
فردی که در گروهی مبادرت به انتشار پیام بدون منبع میکند موظف است منابع موثق آن را استخراج کرده و در اختیار اعضای گروه قرار دهد، این رفتار پسندیده، احترام به حقوق یکدیگر است.
۳. استناد به اشخاص و اعتبار گرفتن از ائمه؛
به هر پیامی به نام ائمه اطهار، علما، دانشمندان، بزرگان، پادشاهان، فیلسوفان، شاعران، نویسندگان، هنرمندان، تاجران، استادان، دکترها، مهندسها و… چه ایرانی و خارجی که در شبکههای ارتباطی و اجتماعی منتشر میشود اعتماد نکنید.
حُسن شهرت یک نفر، شگفت انگیزی و خارقالعاده بودن، جایگاه، بزرگی و عظمت و… ملاک صحت و سقم پیام منسوب به وی نیست.
۴. منابع موثق را چطور پیدا کنیم؟
حقیقت آن است که در فضای مجازی (فجازی) نباید به هر اطلاعاتی اعتماد کرد. مخصوصا در مورد اطلاعات پزشکی که باعث خود درمانی و تشدید بیماری میشود.
در هر شرایطی بهترین راه درمان مراجعه به پزشک است. اما برای کشف صحت اخبار بهتر است خبر مورد نظر را گوگل کنید، شما باید به عنوان یک کاربر پویا از تکنیکهای جستجوی حرفه ای در گوگل و… آگاه باشید، این تکنیکها را همین حالا گوگل کنید.
۵. یکی از راههای کشف صحت و سقم عکس
عکس را از طریق موتورهای جستجوگری مانند گوگل است. شما به راحتی میتوانید خود عکس را جستوجو کنید، تا به منبع اصلی برسید و اطلاعات درست آن را مطالعه کنید.
۶. انتشار اخبار و پیام سایتهای معتبر با ذکر منبع؛
آخرین راهکار؛ اگر واقعا فکر میکنید که باید برای محیطزیست قدمی بردارید و حتی اگر شده در فضای مجازی کاری کنید به سایت های محیطزیستی موثق و خبرگزاریهایی که در حوزه محیطزیست فعالیت میکنند سر بزنید و اخبار آنها را با ذکر منبع (لینک فعال و مستقیم) بازنشر دهید.
یک راه ساده برای کمک به محیط زیست آن است که در سبک زندگی فردی و خانوادگی خودمان سعی کنیم عادتها و رفتارهای اشتباه و زیانبار را شناسایی کرده و تغییر دهیم. مانند اسراف و هدر دادن نان، غذا، میوه، سبزیجات و انرژی…
*توهم توطئه میگوید عامل و باعث هر اتفاقی در خارج از کشور و با مدیریت دشمنان ایران است.
پینوشت: نگارنده در مورد وجود یا عدم وجود چنین تکنولوژیای ادعایی ندارد، بحث این است که عاقل باشیم و هر رویدادی را به عوامل ناشناخته نسبت ندهیم!
