کاربرد هوش مصنوعی در حفاظت از محیط زیست

مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: هوش مصنوعی به سرعت در حال توسعه است. پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی ساحت زندگی بشر را متحول کند. اما احتمالا آنچه کنش‌گران محیط‌زیست از هوش مصنوعی انتظار دارند کمک به زمین، محیط‌زیست و حیاط وحش باشد.

طی دهه‌های گذشته فعالیت‌های افسارگسیخته‌ی بشر باعث گرمایش زمین و تغییر اقلیم شده است. افزایش انتشار گازهای گل‌خانه‌ای، بهره‌وری پایین و مصرف بالای تاسیسات صنعتی و خانگی و بسیاری موارد دیگر عامل آن است. شاید در مجموع این موارد را بتوانیم به دلایل اصلی گرمایش زمین و تغییر اقلیم اضافه کنیم.

• محدودیت‌ نیروی انسانی کارآمد به منظور پایش دائمی کارخانه‌ها و مناطق حفاظت شده.
• ناتوانی کارشناسان در تجزیه و تحلیل داده‌های بسیار زیاد
• نقض قانون توسط شرکت‌ها، سازمان‌ها و گروه‌های فشار
• بی اعتنایی دولت‌ها و تصمیم‌گیری مصلحتی و حکمرانی نادرست
• مسئولیت‌ گریزی شرکت‌ها، سازمان‌ها و نهادها
• سوگیری مشاوران در انجام مطالعات ارزیابی فرهنگی، اجتماعی و محیط‌زیستی
• گسترش فساد و راهکارهای دور زدن قوانین
• بی ثباتی در نظام‌های حاکم در کشورها
• برداشت بی‌رویه از منابع طبیعی
• بی اعتنایی انسان نسبت به محیط‌زیست
• گسترش منفعت طلبی و فردگرایی، مصرف گرایی و مد
• و…

اما این امیدواری وجود دارد که هوش مصنوعی خلا موجود را در بسیاری از مورد پر کند.

کمک هوش مصنوعی به تنوع زیستی

هوش مصنوعی برای حفاظت از فیل‌ها در کنیا

البته استفاده از هوش مصنوعی به منظور حفاظت از حیات وحش تازگی ندارد. چند سالی است که در کنیا برای مقابله با شکارچیان از هوش مصنوعی استفاده می‌شود. این پروژه شامل یادگیری و بینایی ماشین است. یعنی به الگوریتم آموزش می‌دهند تا به کمک دوربین‌های تله‌ای نصب شده انسان را از حیوانات تشخیص بدهد. با این روش محیط‌بانان هشداری دریافت می‌کنند و سریع به محل مورد نظر می‌رسند. حتی پیش از کشتار فیل‌ها توسط شکارچیان.

این روش در گذشته صرفا با نصب دوربین تله‌ای و پردازش انسانی انجام می‌شد. روشی بسیار وقت‌گیر و دیر هنگام. دیرهنگام به این معنا که پردازش تصاویر زمانی انجام می‌شد که فیل‌ها کشته شده بودند. اما همانطور که گفته شد، با استفاده از هوش مصنوعی تنها ۲ دقیقه پس از ثبت ورود شکارچیان به منطقه، محیط‌بانان وارد عملیات نجات می‌شوند.

هوش مصنوعی و بهبود مسائل محیط‌‌زیستی

هوش مصنوعی پیش از آنکه ما آن را به عنوان ابزار یا رویکردی جدید بشناسیم در خدمت محیط زیست بوده است. در واقع، هوش مصنوعی در حال حاضر سهم بسزایی در محافظت از محیط زیست دارد.

نمونه‌ی آن عملکرد “کروز کنترل” در خودروها است. کروز کنترل بیش از آنکه به راننده کمک کند تا سقف سرعت را رعایت کرده باشد؛ باعث مصرف بهینه‌ی بنزین می‌شود. این سامانه به کاهش مصرف سوخت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک می‌کند. کروز کنترل باعث کاهش استهلاک سیستم‌ ترمز و کلاج و در نهایت باعث کاهش آلودگی محیط زیست می‌شود‌.

امروزه سامانه‌های ناوبری متنوعی بدون آنکه ما بدانیم با اتکا به هوش مصنوعی به محیط‌زیست کمک می‌کنند. مانند سامانه‌های تردد کامیون‌های معدن، اتوبوس‌های بین شهری و…

هوش مصنوعی در همه جا

استفاده از هوش مصنوعی در بهینه‌سازی و توسعه‌ی حمل و نقل تنها نمونه‌ی ساده‌ای از چگونگی تاثیر هوش مصنوعی بر محیط‌زیست است. هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع از جمله امنیت سایبری و خدمات مشتریان کمک می‌کند. برخی از موفق ترین کسب و کارهای جهان در حال حاضر به طور مرتب از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل و پیش بینی به محیط‌ زیست  کمک می کند.

هوش مصنوعی با توجه به ماموریتی که دارد همواره در حال یادگیری و پردازش و دسته‌بندی اطلاعات است. هوش مصنوعی پس از یادگیری عمیق می‌تواند رفتار انسان را مثلا در هنگام خرید تجزیه و تحلیل کند. به همین ترتیب می‌تواند پاسخ‌های خاص به محرک‌ها یا توابع خاص ارائه کند. نتیجه‌ی این فرایند فرصت خوبی برای تحلیلگران داده است تا برنامه‌ریزی بهتری برای ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان و مخاطبان خود انجام دهند. این رویه دنیای تجارت را متحول می کند.

هوش مصنوعی و سازگاری آن جهت تعامل بیشتر

الگوریتم گوگل معروف ترین نمونه است. زیرا هدف آن خدمت به کاربر و سازگاری برای ارائه مفیدترین نتایج جستجوی ممکن است. در استرالیا، دانشمندان و رهبران تجاری از تجزیه و تحلیل پیش بینی برای مقابله با خشکسالی و ایجاد زیرساخت آب حاصل از طوفان استفاده می‌کنند. علاوه بر این، با استفاده از داده‌های محیط‌زیستی، فناوری مایکروسافت می‌تواند از تجزیه و تحلیل پیش‌بینی برای متعادل کردن بودجه کربن شهری استفاده کند.

هوش مصنوعی و داده‌های مربوط به آب و هوایی

هوش مصنوعی به کمک بینایی ماشین که از طریق ماهواره‌ها به دست آمده می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری تولید کند. اینکه دقیقاً چه مقدار از سیاره ما پوشیده از جنگل است. تولید و مصرف اکسیژن و انتشار گازهای گل‌خانه‌ای چه مقدار است. اینکه آیا اقدامات ما باعث ترسیب کربن شده یا خیر و بسیاری اطلاعات کاربردی دیگر. هوش مصنوعی به کمک ماهواره‌ها و داده‌های جمع آوری شده از ایستگاه‌های زمینی می‌تواند چشم‌انداز روشنی جهت پیشبرد اهداف احیا و حفاظت محیط‌زیست ارائه کند.

هوش مصنوعی و تصمیم‌گیری مبتنی بر واقعیت

ما در رقابت با زمان برای حفظ محیط زیست هستیم، اما تنها نیستیم. دانشمندان تخمین می‌زنند که مهارت‌های هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ تقریباً با هر معیاری از سطح انسان فراتر خواهد رفت. این بدان معناست که هوش مصنوعی می تواند وظایف ما را انجام دهد و تصمیمات مبتنی بر واقعیت در مورد چگونگی حل بهتر مشکلاتی که زمین با آن مواجه است، بگیرد.

ما می‌توانیم هوش مصنوعی را طوری برنامه‌ریزی کنیم که بهترین راهکارها را برای حفظ محیط زیست ارائه دهد. همچنین می‌توانیم به هوش مصنوعی ماموریت بدهیم که معایب و مزایای مالی اقتصاد در حال تحول کشو را ارزیابی کند.

ترس از هوش مصنوعی

البته ترس از هوش مصنوعی اینجاست: اگر بهترین راه برای حفاظت از محیط زیست به معنای از بین بردن بشریت باشد، چه؟ هوش مصنوعی چگونه این معما را حل می کند؟ برنامه نویسان باید این مسئله را با فوریت حل کنند. زیرا به احتمال زیاد حفظ محیط‌زیست ما تنها با کمک هوش مصنوعی امکان پذیر است.

کاهش ضایعات به کمک هوش مصنوعی

ساده ترین برنامه‌ها برای حفظ محیط زیست شامل مواردی است که بیشترین سود را دارند. چگونه می توانیم شرکت ها را با مقررات محیط‌زیستی تشویق کنیم؟ شکی نیست که فشاری از سوی مصرف کنندگان برای پذیرش مسئولیت اجتماعی شرکت در رابطه با پایداری وجود دارد. با این حال، شاید قانع‌ کننده‌ترین استدلال برای کارآفرینان برای پذیرش هوش مصنوعی این باشد که می‌تواند علاوه بر کاهش ضایعات، به آن‌ها در صرفه‌جویی هزینه‌های خود کمک کند.

آیا تا به حال یکی از آن بسته‌های بزرگ را از دیجی‌کالا دریافت کرده‌اید تا محتویات کوچک خود را در آن پیدا کنید؟ به نظر هدر دادن بسته بندی و کاغذ و فضا و انرژی است.

هوش مصنوعی به کمک آمازون آمده تا بسته بندی سفارش‌ها را بهینه و مفید کند. این یک گام بزرگ در جلوگیری از هدر رفت کاغذ، فضا، انرژی و زمان است. وسعت تاثیرگذاری هوش مصنوعی در بهینه‌سازی بسته‌بندی آمازون را می‌توانیم در ۶۰۸ میلیون بسته‌ای که آمازون در سال ارسال می‌کند پیدا کنیم.

همین منطق در مورد سایر فناوری‌هایی که تلفات را کاهش می‌دهند صدق می کند. وقتی شرکت‌های بزرگ و کوچک تاثیر هوش مصنوعی در کاهش هزینه، افزایش سود و مصرف بهینه‌ی مواد اولیه را درک کنند به سمت آن می‌روند. به مرور این امر در جهان فراگیر می‌شود.

درک بهتر محیط به کمک هوش مصنوعی

تفاوت زیادی بین خواندن در مورد ویرانی احتمالی سیاره ما و دیدن آن در عمل وجود دارد. در حالی که حقایق و ارقام خیره کننده هستند. اما تاثیری مشابه تغییرات در محیطی که هر روز مشاهده می کنید ندارند.

تصور کنید در ساحل زیبا و دوست داشتنی خود یا هر محیط طبیعی زیبایی قدم می‌زنید. شما یک عینک‌ واقعیت افزوده در اختیار دارد که به کمک آن می‌توانید آینده‌ی آن ساحل را به شما نشان بدهد. سپس در شبیه سازی آینده، خود را در زیر آب خواهید دید. سطح دریا بالا آمده است. حیات وحش از جلوی چشمان شما ناپدید می‌شود. این همان نوع طراحی همدلانه است که هوش مصنوعی می‌تواند به ما کمک کند آن را احساس و تجربه کنیم.

این نوع تجربه تاثیرگذار همان چیزی است که واقعاً می‌تواند انسان‌ها را به اقدام و عمل ترغیب کند. یعنی بشریت حفظ و نگهداری را بالاتر از سود و منفعت قرار دهد.اما ما همچنان باید مطمئن شویم که هوش مصنوعی می‌تواند به محافظت از محیط‌زیست و احیای زمین به ما کمک کند. هرچند با کمک هوش مصنوعی، هنوز برای نجات محیط زیست دیر نیست. اما تاریخ بشر ثابت کرده که هر اختراعی بسته به بستر فکری که توسعه یافته می‌تواند باعث خیر یا شر شود.

پایان

احسان میرزائی

۲۳ بهمن ۱۴۰۱

تهران ۲۲:۳۰