قارچ ترافل یا دنبلان از ناشناسی و برگزاری کلاس آموزش برداشت تا معضلی که بلای جان طبیعت گلستان شد. طرحی که بعد از تعطیلی طرح‌های جنگلداری اجرا شد. زمانی که بخشی از مردم به‌دنبال محصولات فرعی جنگل می‌رفتند. اما سازمان منابع طبیعی استان گلستان زمانی متوجه عمق فاجعه شد که دیگر دیر بود. برداشت انواع و اقسام قارچ در عرصه جنگل خلاف قانون است و مردم در صورت مشاهده هرگونه تخلف با با تلفن ۱۵۰۴ یا ۱۳۹ تماس بگیرند.
شهلا منصوریه | خبرنگار
مجله گیچ را در فضای مجازی دنبال کنید:
قارچ ترافل و ثعلب پاشنه آشیل طبیعت گلستان
مجله گیچ gich.ir به نقل از روزنامه ایران: حالا برداشت قارچ ترافل و پول آن به مذاق اهالی و شرکت‌های خریدار بسیار خوش آمده است. طوری که دیگر ممنوعیت قانونی هم جلوی آن‌ها را نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد تنها راه، جلوگیری از صادرات این محصول به ترکیه و پاکستان باشد. اگر بازار خارجی از بین برود، انگیزه برای برداشت ترافل و ثعلب هم از بین می‌رود.
به گفته «حمید سلامتی» مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان این طرح بعد از تعطیلی طرح‌های جنگلداری اجرا شد. زمانی که بخشی از مردم به‌دنبال محصولات فرعی جنگل می‌رفتند. به همین جهت هم سازمان برای اینکه زمینه اشتغال را در بحث محصولات فرعی جنگل ایجاد کرده باشد، در قالب آموزش، مجوزهایی نیز برای برداشت قارچ ترافل صادر کرد.
ترافل در عمق ۲۵ سانتی زمین و در مجاورت ریشه درختان
قارچ ترافل جنگلی یا دنبلان در عمق حدود ۲۵ سانتی ریشه برخی درختان از جمله بلوط و فندق رشد میکند. برای یافتنش باید خاک ریشه درختان بسیاری را زیر و رو کرد. اهالی (برخی) شرق استان گلستان در مراوه‌تپه، کلاله، گالیکش، مینودشت و بخش‌هایی از آزادشهر، به برداشت قارچ ترافل به‌عنوان یک شغل و درآمد می‌نگرند.
هرچند ممنوعیت برداشت قارچ اعلام شده اما به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، روزبه‌روز بر تعداد متخلفان افزوده می‌شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان: نمی‌توانیم این معضل را ریشه‌کن کنیم زیرا، شرکت‌های سازمان‌یافته که از زمان برداشت مجاز قارچ با روستانشینان همکاری می‌کردند. اکنون به‌صورت مخفیانه با مردم در ارتباط هستند و با قیمت‌های گزاف، قارچ‌ها را از مردم خریداری می‌کنند. همین موضوع، مبارزه را برای ما سخت‌تر کرده است.
- آموزش پخت نان بربری خانگی
- آموزش پخت نان تافتون خانگی
- راهکارهای جلوگیری از اسراف نان
- اهمیت تخمیر و عمل آوردن خمیر
- انواع آرد و ویژگی آرد کامل
- نان سلامت در باشگاه کسب و کار گیچ
تردد شبانه به جنگل برای برداشت ترافل
قارچ ترافل در کشور خودمان خواهان ندارد و شناخته شده نیست. اما افراد زیادی شبانه به جنگل می‌آیند و روزها به برداشت قارچ مشغول شده و شب از جنگل خارج می‌شوند. این را کوهنوردانی می‌گویند که عمق فاجعه را در داخل جنگل بیشتر می‌دانند.
“گویا زمین جنگل را وجب به وجب شخم زده‌اند. نه جای تبر است و نه جای اره برقی، اما درختان بسیاری از ریشه بر خاک افتاده‌اند. برداشت‌های غیراصولی به ریشه‌هایشان آسیب وارد کرده و نمی‌توانند تغذیه کنند. بنابراین با فرسایش خاک، خشک می‌شوند و با یک بارندگی سیل راه می‌افتند. برداشت قارچ (ترافل)، قبلاً در استان گلستان بود اما اکنون تا گیلان هم کشیده شده است.”
برداشت ثعلب / ارکیده علاوه بر قارچ ترافل
به گفته یکی از کوهنوردان، علاوه بر قارچ ترافل، ثعلب (ارکیده بومی) نیز به شدت برداشت می‌شود. آن‌ها با سگ‌های آموزش‌دیده به شکار ثعلب به داخل جنگل میروند. از حس بویایی سگ استفاده می‌کنند و به محض مشخص شدن مکان، با چنگه و بیل به جان ریشه‌های درختان می‌افتند.
او می‌گوید: آنقدر این زمین‌ها را شخم زده‌اند که دیگر به سختی می‌توان این گونه (ثعلب) را در جنگل دید. به اعتقاد این فعال محیط زیست، در ۵ یا ۶ سال آینده دیگر گیاه ارکیده بومی (ثعلب) نخواهیم داشت.
او که در زمینه گیاهان دارویی نیز دستی بر آتش دارد، می‌گوید: این گیاه، اندمیک انحصاری جنگل‌های مرطوب و بارانی هیرکانی، ارسباران و کردستان است. این گیاه، دارویی و پتانسیل زینتی دارد و منبع درآمد و ثروت بالقوه‌ای است که هنوز بالفعل نشده است.
او می‌گوید: گیاه ثعلب، قابلیت کشت ندارد و وحشی است. پروسه اهلی‌سازی می‌خواهد تا در گلخانه یا مزرعه کشت شود و اگر از زیستگاه بیرون بیاید سریع خشک می‌شود.
علاوه بر این موارد، شخم زدن جنگل و کندن این گونه‌ها عوارض بسیار نامطلوبی بر جنگل می‌گذارد. از فرسایش خاک جنگل که بگذریم، این گیاه ارزشمند به سادگی از دست می‌رود. این تنوع گیاهی اگر در کشورهای دیگر بود، قطع به یقین به شکل مناسبی مدیریت می‌شد. چنانچه ترکیه برداشت آن را ممنوع کرده و چند هزار لیر جریمه برای آن تعیین کرده است.
صادرات قارچ ترافل به ترکیه و پاکستان
شرکت‌های سازمان‌یافته قارچ‌های ترافل را از واسطه‌ها و مردم خریداری می‌کنند. سپس با بسته‌بندی‌های مخصوص، بارگیری و به مرز ارسال کرده و از مسیرهای کوهستانی به مشتریان خود در ترکیه و پاکستان تحویل می‌دهند.
عوارض برداشت بی رویه و غیر اصولی ترافل و ثعلب برای جنگل
به گفته این کارشناس منابع طبیعی، جنگل‌ها از این نوع برداشت آسیب می‌بینند. تمام نهال‌هایی که تازه رشد کرده‌اند از بین میروند، رطوبت کم شده و تبخیر رطوبت در خاک زیاد می‌شود. این امر ضعف فیزیولوژیکی درخت را به وجود می‌آورد و طی چند سال درختان با آفات و بیماری‌ها و امراض درگیر و در نهایت خشک شده و از بین میروند.
- آموزش پخت نان بربری خانگی
- آموزش پخت نان تافتون خانگی
- راهکارهای جلوگیری از اسراف نان
- اهمیت تخمیر و عمل آوردن خمیر
- انواع آرد و ویژگی آرد کامل
- نان سلامت در باشگاه کسب و کار گیچ
ویژگی زیستی قارچ ترافل
به گفته سلامتی، این قارچ به نوعی همزیست ریشه بلوط یا ریشه درختان میزبان است. این همزیستی باعث می‌شود ریشه بلوط شرایط جذب راحت‌تری از مواد و املاح خاک داشته باشد. در صورت نبود این قارچ، رشد درختان با کندی مواجه می‌شود.
از سوی دیگر، این قارچ خوراک حیات وحش مثل خوک است. ترافل باید در طبیعت باشد تا سیکل محیط زیست در چرخه کامل شود. با برداشت آن، سیکل چرخه از بین می‌رود و نابودی حیات وحش و جنگل را به‌دنبال دارد.
قارچ ترافل یا دنبلان زمین را فشار نمی‌دهد تا کلاهک خود را به سطح زمین برساند. بلکه اسپورهایش را در یک لایه بدبو نگه می‌دارد. در زیستگاه‌های بومی، بعد از اولین یخبندان، بویی از خود رها میکند که نشان‌دهنده وجود این قارچ است.
این بو برای حیواناتی که از آن تغذیه می‌کنند، بسیار جاذب است. حیوان وقتی این قارچ را می‌خورد پس از دفع فضولات، در مدفوع آن‌ها اسپور قارچ وجود دارد که موجب تکثیر آن می‌شود.
عدم زادآوری قارچ ترافل با برداشت زودهنگام
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، وقتی قارچ ترافل برداشت می‌شود، قطعاً اسپور تولید نمی‌کند و در خاک پخش نمی‌شود و زادآوری نمی‌کند. به این ترتیب سیکلی از محیط زیست کم می‌شود که به محیط زیست، حیات وحش و گیاهان لطمه وارد میکند.
او می‌گوید: نابودی نسل قارچ، احتمال نابودی درختان را در پی دارد. به همین دلیل سازمان جنگل‌ها تأکید دارد که به‌صورت جدی در این زمینه برخورد صورت گیرد.
ضرورت ایجاد اشتغال در عرصه‌های جنگل و حاشیه روستاها موضوع دیگری بود که این مسئول به آن اشاره میکند. وی می‌گوید: باید تمرکز ایجاد اشتغال به سمت برداشت غیر قارچ یا چوب برود.
نمی‌توانند تمام وقت‌شان را برای ما و قارچ ترافل بگذارند
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان می‌گوید: بر حسب وظیفه به شورای حفاظت از انفال، دادگستری، دادستانی، دستگاه‌های نظارتی، نیروی انتظامی و ارگان‌های مربوطه اطلاع‌رسانی کرده‌ایم. (ما) درخواست همکاری آن سازمان‌ها را در این زمینه داشته‌ایم.
اما آن‌ها هم با توجه به تنوع وظیفه‌مندی خود، نمی‌توانند تمام وقت‌شان را برای ما و قارچ ترافل بگذارند.
سلامتی: برای موفقیت در این کار نیاز به همکاری همه دستگاه‌ها است. تا سال ۱۴۰۰ متأسفانه قوانین شفافی درخصوص غیرمجاز بودن قارچ ترافل وجود نداشت. بعضاً بعضی از قضات به استناد قوانین دیگر، مجرمان را محکوم می‌کردند و برخی دیگر به همین دلیل، متخلفان را تبرئه می‌کردند.
اما با اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ۱۰/۱۱/۱۴۰۰ به‌صورت شفاف، مصوب شد که برداشت انواع و اقسام قارچ در عرصه جنگل خلاف و قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است.
او ادامه می‌دهد که نیاز است مردم نیز در این زمینه ما را یاری دهند. رفت و آمدهای مشکوک برای خرید و فروش این گونه‌ها را با تلفن ۱۵۰۴ یا ۱۳۹ امداد نجات جنگل به ما اطلاع دهند تا همکاران ما بتوانند به شبکه‌های اصلی دسترسی پیدا کنند. در این صورت برداشت غیرمجاز ترافل خود به خود حذف می‌شود.
پایان پیام
