کوه یخ سرگردان در دریا طی دهه‌های گذشته سوژه‌ی فیلم‌هایی چون تایتانیک بوده. اما طی سالیان گذشته به دلیل افزایش میانگین دمای هوا در سطح زمین (گرمایش زمین) بیشتر از گذشته با وقوع چنین حوادثی مواجه هستیم. ولی فراموش نکنیم که برخورد تکه‌های کوه یخ با کشتی تنها ملموس‌ترین تاثیر ممکن است. چرا که جدا شدن کوه‌های بسیار بزرگ یخ از قطب نشانه‌های اختلال در نظم طبیعت است و برای لمس تبعات گسترده‌تر آن باید صبر کرد.
احسان میرزائی
مجله گیچ gich.ir به نقل از BBC: پژوهشگران بریتانیایی در حال پایش و ردیابی دو کوه یخی از بزرگ‌ترین کوه‌های یخی جهان هستند. حرکت این دو کوه یخی به طرف مناطقی است که احتمال دارد بر کشتی‌رانی، ماهی‌گیری و حیات وحش تأثیر بگذارد.
این کوه‌های بسیار بزرگ یخی از منطقه جنوبگان جدا شده‌اند. ذوب شدن و از بین رفتن آن‌ها ممکن است چند دهه طول بکشد.
افزایش تبعات گرمایش زمین
کوه یخی A81 به بزرگی شهر لندن
گروهی از پژوهشگران توانسته‌اند از یکی از این کوه‌های یخی به نام A81 در هنگام عبور از ایستگاه پژوهشی هالی در جنوبگان عکس‌برداری کنند. این کوه یخ به بزرگی شهر لندن است.
کوه یخ A76a میز اتوی غول پیکر
گروه پژوهشی دیگری با کشتی به اطراف کوه یخ A76a رفته‌اند که از کوه یخ دیگر بزرگتر است. مساحت آن بیش از سه هزار کیلومتر مربع بوده و دراز و باریک است. برخی آن را به میز اتوی غول‌پیکر تشبیه کرده‌اند.
جراینت تارلینگ در کشتی رویال پژوهش و اکتشاف بریتانیا توانسته این کوه یخ را رصد کند. او امکان بررسی دقیق و از نزدیک این کوه یخی را در مسیرش از دریای ودل در منطقه جنوبگان به طرف اقیانوس اطلس جنوبی پیدا کرده است.
این استاد زیست‌شناس و اقیانوس‌شناس به بخش خبر بی‌بی‌سی گفت: «این کوه یخ درست در مسیر ما برای بازگشت قرار داشت و ۲۴ ساعت طول کشید تا توانستیم آن را دور بزنیم و مسیرمان را ادامه دهیم.»
«در بعضی قسمت‌ها بسیار به کوه یخ نزدیک شدیم و نمای خوبی از آن دیدیم. با استفاده از لوله‌های مخصوص فاقد هرگونه آلودگی در زیر کشتی توانستیم مقداری از آب اطراف کوه یخ را گرد‌آوری کنیم. حالا برای ادامه تحقیقات نمونه‌های فراوانی در اختیار داریم.»
به گفته این دانشمند بریتانیایی پژوهش جنوبگان کوه یخ‌های عظیم مسطح یا هموار تأثیر قابل توجهی، چه سازنده چه مخرب، بر محیط‌زیست می‌گذارند.
راهکارهای مهار گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی
کوه یخ حاوی آب شیرین و مواد معدنی
وقتی کوه‌های یخی آب می‌شوند مقدار شگفت‌آوری آب شیرین وارد دریا‌ها می‌کنند که ممکن است برای برخی موجودات تطبیق با آن دشوار باشد. آب شدن کوه‌های یخ مقدار فراوانی خاک معدنی هم آزاد می‌کند. این خاک هنگامی که کوه یخ بخشی از یخچال طبیعی در بستر سنگی اقیانوس جنوبگان بوده است با یخ هم‌بند شده است. خاک موجود در کوه‌های یخ سرشار از مواد مغذی گوناگونی است که باعث برانگیختن حیات در اقیانوس‌ها خواهد شد.
مبدا و مقصد کوه یخی A76a
اA76a در ماه مه ۲۰۲۱ از بدنه سکوی یخی یا یخ تاق فیلچنر رونی جدا شد. پیش از این در فاصلهٔ دوری در جنوب موقعیت فعلی‌اش قرار داشت.
این کوه حالا به طرف شمال حرکت می‌کند. مسیر بعدی آن بر‌اثر باد و جریان‌های دریایی به سوی شکاف میان سرزمین‌های فرا دریایی فالکلند و جورجیای جنوبی است.
حرکت A76a به سمت جورجیای جنوبی نگران کننده است. چرا که ممکن است در آب‌های کم‌عمق فلات قاره یا شاید در میان مجموعه جزایر شگ گیر بیفتد. در هر صورت باعث مشکلاتی برای مردم و حیات‌وحش منطقه خواهد شد.
تکه‌های شکسته شده و خطر آفرین کوه یخی
مارک بلچیر، مدیر اداره محیط‌زیست و شیلات دولت جورجیای جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی، چنین توضیح می‌دهد: «اگر کوه یخ در این منطقه به گِل بنشیند مهم‌ترین نگرانی ما شکسته شدن آن به قطعات کوچک‌تری است که حرکت کشتی‌ها را به خطر می‌اندازد.»
«هرچند فصل گردشگری رو به پایان است. اما ماهیگیران در فصل زمستان هم فعالیت می‌کنند. ممکن است کوه یخ بر فعالیت‌های آن‌ها اثر بگذارد. ممکن است در مناطقی برای برخی از حیات‌وحش منطقه هم مشکلاتی ایجاد کند البته در زمستان زمانی که حیات‌وحش در مناطق دورتری هستند و نیازی به بازگشت به ساحل برای زادآوری و تغذیه ندارند، یا به‌کلی از جزیره به مناطق دیگری رفته‌اند، کوه یخ پیامد‌های مخرب کمتری خواهد داشت.»
A81 در پایان ماه ژانویه از سکوی یخی برنت جدا شد.
سال‌های پیش انتظار می‌رفت که چنین شود. اما برخلاف پیش‌بینی پژوهشگران همچنان به رشته‌های باریک یخ به قاره جنوبگان متصل مانده بود. سرنوشت نهایی این کوه یخ گویی چنین بوده است که در همان مسیر A76a و در مسیر‌های کشتی‌رانی در اقیانوس اطلس جنوبی پیش برود.
گروه پژوهش در هنگام ترک ایستگاه پژوهشی هالی در پایان فصل تابستان در نیمکره جنوبی در جنوبگان توانست در ارتفاع نزدیک بر فراز کوه یخ پرواز کند.
به‌طور معمول به‌سختی می‌توان فقط با مشاهده سطح سفید کوه‌های یخی در تصاویر اندازه واقعی آن‌ها را حدس زد.
کوه یخ یک حقه طبیعی در تخمین زدن اندازه‌ی واقعی
برای این دو کوه یخ غول‌پیکر فقط باید به‌خاطر داشت که بخش کوچکی از آن قابل مشاهده است. وقتی آن بخش از کوه‌های یخ که بالاتر از سطح آب دریا قرار دارد و مشاهده می‌شود ده‌ها متر باشد به‌معنای این است که یخ در زیر سطح آب بیش از صد‌ها متر است. بزرگ‌ترین کوه یخ حدود چند تریلیون تن وزن دارد.
کوه یخ A81 فعلا بزرگ‌ترین کوه یخ جهان است که حدود ۴ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. مانند کوه یخ A76a این کوه یخ غول‌پیکر هم سال‌ها پیش، در سال ۱۹۸۶، از سکوی یخی فیلچنر رونی جدا شده است. تا چند دهه این کوه یخ به‌عنوان «جزیره یخی» در بخش جنوب مرکزی دریای ودل قرار داشت.
پایان پیام
