پیش از وقوع سیل چه کنیم؟

مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: سیل و طغیان رودخانه‌ها رویدادی طبیعی است که در پی بارش‌های فصلی اتفاق می‌افتد.

هرچند سیل را باید نشانه‌ی حیات و سلامت طبیعت بدانیم. اما طی هزاران سال حکمرانی بشر بر طبیعت و تحمیل قدرت و اراده‌ی انسان به ویژه در دوران نوسازی و توسعه کشورها پس از جنگ دوم جهانی، طبیعت از نظم خود خارج شد.

خودخواهی و منفعت طلبی انسان بدون در نظر گرفتن حق حیات برای دیگر زیست‌مندان چرخه‌های طبیعت را یکی پس از دیگری از مدار خارج کرد. الگوی توسعه غربی بدون در نظر گرفتن زیست‌بوم مناطق مختلف هر کشوری همانطور که در آمریکا بود ترویج شد.

شهر‌سازی، راه سازی، راه آهن سازی، سد سازی و انحراف و انتقال آب و ایجاد تغییرات و تجاوز در حریم رودخانه (رودخانه یعنی یا جایگاه جاری شدن آب روی زمین)، همچنین طمع سیری ناپذیر به منظور تامین مواد اولیه و بهره‌برداری هرچه بیشتر از منابع طبیعی هم از جمله دلایل انسانی بروز اختلال در نظم طبیعت است.‌

به همین دلیل امروزه شاهد بارش باران‌های سیل‌آسا و ویرانگر هستیم. بیشترین خسارت را روستاییان که خانه، باغ و مزرعه‌ی خود را در بستر رودخانه‌های خشک و یا در مجاورت آن ساخته‌اند.

نکات و ترفندهایی که پس از وقوع سیل باید بدانیم

سیل همچنان ما را غافلگیر می‌کند!

هرچند طی سال‌های گذشته کارشناسان و متخصصان با توجه به شواهد موجود و تجربیات پیشین بارها بروز سیل را در استان‌هایی مانند گلستان پیش‌بینی کرده بودند.

اما در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۹۷ سیل مردم و مسئولین استان گلستان را غافلگیر کرد. در این بین مجله‌ی گیچ وظیفه‌ی خود می‌داند تا در خصوص آمادگی‌های قبل از وقوع سیل مواردی را مطرح کند.

آمادگی پیش از بروز سیل

• از انواع درزگیرهای آب و هوا در اطراف پنجره‌های زیرزمین و  درهای طبقه‌ی همکف استفاده کنید.
• برای جلوگیری از ورود آب اطراف خانه و حیاط را به کمک گونی‌های شن یا هر وسیله‌ی کاربردی دیگر مهار کنید.
• برای تخلیه‌ی آب از زیر زمین یا طبقه‌ی همکف یک پمپ با چند متر لوله یا شلنگ نصب کنید.
• اسناد مهم و لوازم با ارزش را در زیرزمین نگهداری نکنید یا آن‌ها را به طبقات بالاتر منتقل کنید که آسیب نبینند.
• اگر مزرعه و دامداری دارید؛ به یاد داشته باشید که حیوانات به طور طبیعی شنا بلد هستند و در هنگام مواجهه با سیلاب به طور غریزی به سمت خشکی‌های مرتفع شنا یا فرار می‌کنند. آن‌ها را به این مناطق هدایت کنید و اگر در منطقه‌‌ای هستید که قبلا سیل آمده، باید هنگام خرید زمین برای احداث دامداری در این مورد چاره اندیشی کنید. هراس حیوانات از سیل و سقف کوتاه دامداری، فضای محدود، دیوار‌ها و حصار‌های بلند اطراف محوطه‌ی دامداری آمار تلفات و خسارت‌ها را بالا می‌برد.

اگر سیل پیش‌بینی شده باشد

• موتورخانه‌ها (چیلر حرارتی) را خاموش کنید و گاز را از شیر اصلی ببندید.
• در حفاظت از تجهیزات گرمایشی، الکتریکی، لوله‌کشی گاز احتیاط کنید.
• اگر زمان کافی وجود دارد با اداره برق و شرکت گاز برای دریافت دستورالعمل‌هایی درباره نحوه ادامه‌ی استفاده یا مدیریت تجهیزات مربوطه مشورت کنید.
• اگر در روستا هستید، هنگامی که سیل به مزرعه و دامداری شما برسد پافشاری برای ماندن به منظور حفاظت از دام‌ها می‌تواند کار اشتباهی باشد.
• اگر تخلیه حیوانات در نظر گرفته شود، باید روش‌های تخلیه، مکان‌ها و مسیرها برنامه ریزی شود. مسیرهای تخلیه حیوانات نباید با مسیرهای تخلیه انسان یکی باشد. همینطور در صورت نیاز مسیرهای جایگزین باید از مسیر برنامه ریزی شده قابل دسترسی باشد. مالکیت حیوانات باید مشخص باشد و پذیرش آن‌ها باید بر اساس مستندات و دریافت رسید رسمی باشد.

‌اگر سیل ناگهانی است

• انتقال مبلمان، لوازم الکتریکی و دیگر لوازم به طبقات بالاتر.
• برای جلوگیری از انتشار هرگونه آلودگی، مخازن حاوی مواد سمی، آفت‌ کش، علف کش و… را به محل مطمئن و امن منتقل کنید.
• احتمال بالا آمدن آب از طریق لوله‌های فاضلاب به درون خانه‌ها وجود دارد، شاید با مسدود کردن خروجی کاسه توالت بتوان از این اتفاق جلوگیری کرد. بخشی از فاضلاب خانه‌ها در سیلاب حل شده و آب آلوده می‌شود.
• برق را از کنتور قطع کنید.
• در بعضی موارد ممکن است خانه‌ها با کیسه‌های ماسه‌ای یا موانع پلی اتیلن محافظت شوند. این رویکرد نیاز به دستورالعمل های خاصی از مقامات مدیریت بحران دارد.
• در صورت وجود آب در خانه، مراقب برق گرفتگی باشید چون کشنده است. پس بلافاصله خانه‌ی خود را ترک کنید و مجددا بازگشت نکنید، مگر اینکه سازمان مربوطه یا اداره برق تایید کنند که این کار ایمن است.
• ممکن است برخی مارهای سمی همراه با اجسام شناور روی سیل به سمت شما بیایند.
• حیوانات اهلی خود را به طبقات بالا منتقل کنید.