مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: نحوه‌ی امداد و نجات در شهر‌ها و روستاها قبل، هنگام و بعد از وقوع سیل متفاوت است. میزان خسارت‌ها بر اساس عواملی چون معماری خانهها و مقاومت آن در برابر آب، ویژگی‌های ساختاری زمین و توانایی آن برای حفظ پایداری خانهها، شیب منطقه، شدت جریان آب و… نیز متغیر است.
اما نکته‌ی مهم در امر امداد و نجات مدیریت بحران است و این کار وظیفه و رسالت ذاتی “جمعیت هلال” در ایران یا صلیب سرخ در دیگر کشورها است. مدیران هلال احمر با مدیران و مسئولین محلی جلسات ستاد مدیریت بحران را ترتیب می‌دهند و باید یک موج رسمی رادیویی برای انتقال سریع و گسترده‌ی پیام‌های (آموزش، اطلاعیه، اعلام خطر و…) سخن‌گوی ستاد بحران به مردم گرفتار یا در معرض سیل معرفی کنند.
طی سال‌های گذشته و تجربه‌های متعدد سیل و زلزله شاهد حضور احساسی و غیر الزامی مردمی و حتی برخی گروه‌های غیر دولتی بودیم که باعث ایجاد راه‌بندان در مسیر امداد می‌شدند، گذشته از مبحث رفتار احساسی، برخی مردم و گروه‌ها به دلیل وجود فساد در هلال احمر و یا احتمالا کلاه برداری برخی از افراد منفعت طلب، تلاش می‌کنند کمک‌های نقدی و غیر نقدی را با دست خود به افراد آسیب دیده برساند. این امر نیز در جایگاه خود باعث بروز آسیب‌هایی از نوع دیگر می‌شود.
در هر صورت پس از مدتی سیلاب از شهر و روستا می‌گذرد و به مسیر خود ادامه می‌دهد، اما باید بدانیم که پس از سیل برای حفظ سلامت خود و جلوگیری از آسیب بیشتر به خانه و لوازم آن، چه باید کرد.
با هماهنگی نهاد امداد رسان و با احتیاط به خانه‌ی خود برگردید…
- به خانه برگردید، به شرطی که ستاد مدیریت بحران با توجه به شرایط اجازه داده باشد.
- اگر پیش از خروج از خانه برق را از کنتور قطع نکرده بودید، حتما صبر کنید تا اداره برق وضعیت شبکه برق رسانی و داخل خانه را کنترل و تایید کند. در کوچه و خیابان به تیرهای برق دست نزنید احتمال برق گرفتگی وجود دارد.
- پس از پایان سیل، هنگام بازگشت به خانه شدیدا احتیاط کنید. گودال‌های پنهان زیر گل و لای، کابل‌های برق، برخی جانداران مانند مار که همراه سیل آمده، لاشه‌ی حیوانات و…
- آب به لوازم خانگی برقی نفوذ کرده، آن‌ها را روشن نکنید چون خطر برق گرفتگی و آتش‌سوزی وجود دارد. سیستم گرمایشی، سرمایشی و دیگر وسایل برقی را تا تمیزی و خشک شدن کامل روشن نکنید. از یک فرد متخصص یا برق‌کار مجرب کمک بگیرید تا باعث خسارت بیشتر نشوید.
- برای اطمینان از ایمنی شبکه برق خانه، کنتور اصلی برق باید توسط برق‌کار مجرب تمیز، خشک و آزمایش شود.
- اداره‌ی برق مسئولیت بازسازی و اتصال شهر و روستای شما به شبکه‌ی برق را دارد، رفع خرابی و انجام کارها کمی زمان‌بر است در این مدت صبور باشید و شبکه داخلی خانه‌ی خود را به کمک فرد متخصص بازدید و تعمیر کنید.
از ایمنی و پایداری ساختمان مطمئن شوید…
- اطمینان حاصل کنید که سازه‌ی ساختمان شما سالم و ایمن است.
- اطراف خانه را با دقت بازدید کنید، حتی تا چند متری خانه را چک کند، حفره‌ها، فرونشست‌ها، ترک‌های روی دیوار، نشست پی ساختمان و… را کنترل کنید.
- خانه همچنان دچار آب گرفتگی است مراقب دهانه‌ی چاه فاضلاب باشید، چشم بسته و به حساب اطمینان سابق وارد خانه نشوید.
- ممکن است گودالی کف خانه ایجاد سده باشد یا در میان گل و لای شیشه‌های شکسته و دیگر موارد خطرناک باشد، احتیاط کنید.
بیماری‌های ناشی از آب آلوده را جدی بگیرید…
- آب سیلاب می تواند به شدت به فاضلاب، سموم مختلف و لاشه‌ی حیوانات آلوده شده باشد. این مسئله می‌تواند باعث انتشار بیماری (وبا، حسبه، تب زرد، مالاریا و…) و عفونت شود.
- اداره‌ی آب و فاضلاب مسئول رفع خرابی شبکه‌ی آب رسانی و کنترل کیفیت آب شرب منطقه است، تا زمان تایید پاکی و سلامت آب شرب شهری از آب‌های بسته بندی شده استفاده کنید.
- ممکن است برخی اقلام خوراکی موجود انبار در مجاورت آب آلوده خراب شده باشد، آن را با رعایت نکات بهداشتی و محیط‌زیستی از محل خارج و در جای مناسبی که به دیگران آسیب نزند قرار دهید.
- بدون رعایت نکات ایمنی هرگز (چکمه بلند، لباس یک‌سره ضد آب، دستکش بلند و…) وارد آب سیل نشوید، مراقب کودکان باشید و هشدارهای بهداشتی را جدی بگیرید.
برای تعویض یا ترمیم اسناد هویتی و مالکیتی اقدام کنید…
- اگراسناد ملکی، قراردادها، تفاهم‌نامه‌ها و مدارک هویتی شما در اثر سیل مخدوش شده است با احتیاط آن را تمیز کرده و بگذارید خشک شوند، این مدارک با ارزش هستند پس مراقب باشید که در حین کار آسیب بیشتر نبینند. از آن‌ها به درستی نگهداری کنید تا در زمان مناسب اگر لازم بود تعویض کنید.
- در صورت امکان خسارت‌ها و آسیب‌های وارده به خانه‌ی خود را با تلفن همراه و دوربین به شکل عکس و فیلم ثبت کنید.
- برخی خانهها بیمه دارند پس در زمان مناسب با بیمه هماهنگ کنید تا برای ارزیابی خسارت به خانه‌ی شما بیایند.
- روند مستند سازی و ثبت خسارت را برای دریافت کمک‌های نقدی دولتی و بسته‌های حمایتی پیگیری و طی کنید.
کودکان را دور کنید، خانه را به طور کل پاکسازی و ضد عفونی کنید…
- کودکان را همواره در منطقه‌ای ایمن و سلامت نگهداری کنید. هنگام پاکسازی خانه از دستکش و چکمه استفاده کنید، از تماس با آب باقی مانده از سیل پرهیز کنید.
- لوازم مورد نیاز برای پاکسازی بعد از سیل
- دستکش
- ماسک، چکمه، لباس ضد آب و سایر ابزارهای محافظتی
- بیل، جارو، تی، سطل و…
- کیسه‌های زباله پلاستیکی
- مواد شوینده و ضد عفونی کننده‌ی مناسب
- تشت و لگن بزرگ برای خیساندن ملحفه، پتو و البسه، طناب برای رخت آویز…
پمپ کف کش، باب کت و خودروهای سنگین نیاز است…
- بسته به شرایط خانه‌ی شما، ممکن است لازم باشد تا تجهیزاتی را به امانت بگیرید یا برای مدتی اجاره کنید. مانند پمپ کف کش، کابل برق، پنکه یا بخاری، اجاق گاز و…
- هنگام استفاده از تجهیزات برقی، کابل‌ها را از آب جدا کنید و روی دیوارها مهار کنید.
- برای خارج کردن گل و شل از حیاط نیاز به باب کت و… است.
برای تخلیه‌ی آب خانه و چاه فاضلاب خیلی محتاط باشید!
- با توجه به سرعت، شدت و پایداری جریان سیلاب و آبگرفتگی و جنس خاک، زمین زیر پای شما آب را به خود کشیده است. در کوهستان‌هایی که جنگل‌های آن تخریب شده است این امر باعث رانش زمین و خسارت به خانهها می‌شود.
- در مناطق هموار و دشت‌ها آبگرفتگی خانه را به آرامی خارج کنید. به دلیل اشباع آب در زمین، از تخلیه‌ی ناگهانی چاه آب خود‌داری کنید، چون ممکن است دیواره‌های چاه آسیب ببینید. این کار را طی چند روز انجام دهید.
- از پمپ یا سطل برای تخلیه آب راکد در کف خانه استفاده کنید. مکنده‌ی آب (جارو برقی ویژه آب) برای خشک کردن دیگر سطوح مفید و موثر است.
- اگر در مورد چاه فاضلاب مطمئن نیستید اقدامی نکنید، از ستاد مدیریت بحران بخواهید تا این مسئله را بررسی کنند. آب چاه باید توسط تانکر‌های مخصوص و افراد مجرب کشیده و در خارج از شهر، جایی که از نظر بهداشتی و سلامتی برای شهروندان و محیط‌زیست آسیب کمتری دارد تخلیه شود.
خانه را به کمک لوازم گرمایشی موجود خشک کنید…
- خانه خود را تا دمای ۴ درجه سانتی‌گراد گرم کنید تا آب خشک شود.
- اگر از بخاری نفتی یا گاز سوز استفاده می‌کنید، مراقب گاز گرفتگی باشید، یک سنسور مونوکسید کربن را خریداری و نصب کنید. در صورتی که خروجی دود وسایل گرمایشی احتراقی نا مناسب باشد یا خود وسایل تنظیم نباشند، انتشار مونوکسید کربن می‌تواند سلامت و جان افراد را به خطر بیاندازد.
- از وسایل برقی که تحت تاثیر سیل بوده‌اند، کلیدها و پریز‌ها تا زمانی که توسط تکنسین تائید نشده است، استفاده نکنید.
- تفاوتی ندارد که شما از یک بخاری هیزمی استفاده می‌کنید یا یک چیلر حرارتی و شوفاژ، جوانب ایمنی را رعایت کنید. سیستم‌های خودکار الکترونیکی در چیلر‌ها پیش از روشن کردن نیاز به بازدید، کنترل و یا تعویض دارند. حتی برای امتحان هم آن را روشن نکنید.
- مجاری آب و هوای موتور‌خانه و دود‌کش‌ها را بررسی کنید، آن‌جایی که مسدود شده است را باز کنید.
- ممکن است فیلتر‌ها و عایق‌های رطوبتی لوله‌های موتور‌خانه خیس باشند، برای خشک کردن و جایگزین کردن آن با کارشناسان امر تماس بگیرید.
گل و لای و آوار را با دقت خارج کرده و کلیه‌ی سطوح را بشورید…
- مراقب باشید وسایل و لوازم کوچک شما در میان گل و لای جمع شده در خانه به بیرون هدایت نشود.
- ستاد مدیریت بحران باید مناطقی را برای دپوی پسماند حاصل از پاکسازی شهر و خانهها مشخص کند و تمام پسماند به آن محل منتقل شود.
- در خانه‌های چوبی یا سیمانی و با توجه به نوع معماری شرایط برای عیب یابی و بررسی میزان نفوذ یا خرابی در عمق دیوارها متفاوت است.
- تمام سطوح را با آب پاک و سالم بشویید، آثار تمام آن‌چیزی که همراه با سیل وارد خانه شده را به کمک شلنگ شستشو دهید.
- تمام سطوح وسایل و دیوارها را با مواد شوینده، بشویید و سپس آب بکشید.
توالت را پس از رفع آب گرفتگی چاه کاملا ضد عفونی کنید…
- پس از تخلیه‌ی کامل چاه فاضلاب توسط افراد متخصص و تانکر‌های ویژه یا رفع گرفتگی کانال فاضلاب شهری توسط اداره آب و فاضلاب، توالت را به کمک شوینده‌ها و بعد مواد ضد عفونی کننده‌موثر به طور کامل بشویید و ضد عفونی کنید.
- تا زمانی که امکان استفاده از سرویس بهداشتی منازل وجود ندارد، ستاد مدیریت بحران موظف است با توجه به جمعیت چشمه‌های سرویس بهداشتی سیار (حمام و توالت) بهداشتی و ایمن را در محل مستقر کند.
ممکن است جانورانی چون مار و مارمولک به خانه شما پناه آورده باشند…
- با روش‌های اصولی و ایمن کاری کنید که خانه به طور کامل خشک شود. باز کردن پنجره‌ها، روشن کردن بخاری و…
- تمام سطوح را به طور کامل ضد عفونی کنید.
- کف‌پوش یا دیوار‌کوب‌ها، سرامیک و کاشی‌ها را بررسی کنید و اگر نیاز به تعمیر و تعویض دارند در بهترین فرصت انجام دهید.
- فضاهای پنهان بین دیوارها، مسیر لوله‌های هوا و دودکش را بررسی و ضد عفونی کنید.
- ممکن است جانداران کوچک یا مارها به داخل خانه آمده و در حفره‌ها پنهان شده باشند، پس مراقب باشید.
- از آسانسور تا حصول اطمینان از سالم بودن مدارها و خالی شدن چال آسانسور استفاده نکنید، با متخصص تماس بگیرید.
گل و لای یا گرد و غبار باقی مانده روی فرش و مبل بیماری‌زا است…
- در روزهای ابتدایی که آب پاک شهری در درسترس نیست، فرش‌ها و مبلمان خانه را خشک کنید که دچار پوسیدگی نشوند. اما ممکن است شرکت‌های قالی‌شویی خدمات ویژه‌ای برای سیل‌زدگان قائل شوند، ضمن رعایت اصول امانت‌داری از خدمات آن‌ها استفاده کنید.
- گل و خاک باقی مانده بر روی مبلمان، لوازم و غیره را خارج از خانه بزدایید.
- اگر برخی اقلام خیس شده و سطح آن گلی است، بگذارید گل و لای خشک شود و سپس آن را با فرچه بزدایید.
- لوازم خانه را با دقت بررسی کنید، مبل و صندلی‌های چوبی باید به مرور خشک شوند، اما به دلیل خیس خوردگی احتمال دارد درز آن‌ها از هم باز و اتصالات آن جدا شود، بیشتر احتیاط کنید.
- کفی‌ها و بالشتک‌ها را جداگانه بگذارید خشک شوند.
پایداری آب و رطوبت در خانه باعث تشکیل کپک‌های بیماری‌زا می‌شود…
- کپک‌ها می‌توانند مشکلات جدی برای سلامتی (آلرژی و…) ایجاد کنند.
- ممکن است لازم باشد که خانه خود را به صورت حرفه‌ای تمیز کنید تا مجدد تحت پوشش بیمه قرار گیرد. با شرکت بیمه خود چک کنید.
- اگر در یک اتاق که در آن کپک وجود دارد، برای تمیز کردن آن یک ماسک به صورت بزنید و دستکش یکبار مصرف استفاده کنید.
- برای به حداقل رساندن رشد کپک، روی آن را نپوشانید (بند‌کشی، سیمان و رنگ کردن)، بگذارید هوا به آن برسد، یا اگر وسیله قابل انتقال است به هوای آزاد منتقل کنید.
- خشک کردن و گرفتن رطوبت پارچه، خز، کاغذ و کتاب‌های آلوده به کپک می‌تواند جلوی رشد کپک را بگیرد!
- در صورت زنده بودن کپک، لکه برجا باقی می‌ماند. اجازه دهید خشک شود و سپس آن را خارج از منزل با فرچه تمیز کنید.
- برای شستشوی کپک از مواد طبیعی سرکه سفید، جوش شیرین و نمک دریا استفاده کنید.
از مصرف غذا و داروی نامطئن پرهیز کنید…
- تمام قوطی‌های حاوی خوراکی در بسته که در معرض سیل بوده‌اند و سالم هستند، برای مصرف باید ضد عفونی شوند.
- تمام داروها، لوازم آرایشی و بهداشتی که در معرض آب سیل قرار گرفته‌اند باید زیر نظر ستاد مدیریت بحران طبق رعایت اصول بهداشتی و محیط‌زیستی از خانه خارج و از دسترس کودکان دور شود؛ داروهای‌های مورد نیاز تهیه شود.
- در صورتی که محتویات یخچال و فریزر از گزند سیل محفوظ بوده‌اند و سالم‌هستند، پیش از فاسد شدن زودتر از آن‌ها استفاده کنید، قبل از مصرف کنسرو‌ها.
- به طور کل در مورد مواد غذایی و بطری‌های نوشیدنی جوانب احتیاط را در نظر داشته باشید.
برخی چیزها پس از سیل هرگز نباید به خانه بازگردادنده شوند…
پشم شیشه که برای عایق استفاده شده است، مبلمان شکسته و خرد شده، تشک‌ها، عروسک‌هایی که با الیاف پنبه، پشم یا… پر شده‌اند، همینطور بالش‌ها و شاید روکش مبلمان که در معرض آب سیل قرار گرفته‌اند. این پسماند باید با نظارت اصلی و رعایت جوانب بهداشتی و محیط‌زیستی از منطقه خارج شود و بهترین روش برای دفع آن که آسیبی به طبیعت نزند لحاظ شود.
چه چیزی‌هایی را می‌توان دوباره استفاده کرد؟
- مبل و صندلی‌ها، میز‌و کمد‌های چوبی، که ابتدا باید شسته، تمیز خشک و ضد عفونی شده باشند. برای خشک کردن آن عجله نکنید چون ممکن است باعث کج شدن و انحراف شود، اما نور خورشید هم پاک کننده است هم خشک کننده.
- لباس‌ها را می‌توان با شست و شو به کمک مواد شوینده‌ی مناسب کاملا تمیز کرد. مراقب ماشین لباسشویی باشید که محل رشد قارچ‌ها نشود، برای ضد عفونی کردن ماشین لباسشویی از کارشناسان کمک بگیرید.
- لوازم و وسایل برقی
مواردی که پیش از بازگشت به خانه باید رعایت کنید:
- هنگامی که سیلاب فروکش کرد بهتر است در خانه خود زندگی نکنید مگر آن‌که:
- آب لوله‌کشی شهر یا روستا از سوی اداره آب و فاضلاب یا ستاد مدیریت بحران پاک و بهداشتی اعلام شود.
- اتاق به اتاق خانه را کاملا تمیز و ضد عفونی کرده باشید.
- تمام ظروف و وسایل آلوده شده به طور کامل شسته شده و ضدعفونی شده باشند. با استفاده از دیگ آب جوش یا استفاده از ترکیب استریلیزاسیون (یک پیمانه سفید کننده کلر به چهار پیمانه آب) ظروف را به طور کامل شستشو دهید.
- سرویس حمام و توالت رفع عیب، تمیز و ضد عفونی شده باشد یا سرویس بهداشتی سیار در محل مستقر شده باشد.
پایان
احسان میرزائی
۳ فروردین ۱۳۹۷
۲ دیدگاه