منتفعان صنعت گردشگری مسئولیت خود را بپذیرند…
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: با مطرح کردن “گردشگری شرافتمندانه” تلاش میکنیم کدهای رفتاری اخلاقی را در حوزهی گردشگری ترویج کنیم. سود این تلاش برای فعالان گردشگری، جامعهی محلی و طبیعت است. چراکه ما درپی برقراری و استمرار پایداری و تعادل، توازن و سلامت در داخل هر یک از حوزههای مذکور و همینطور در تعامل این سه حوزه با یکدیگر هستیم.
باید بدانیم و باز تاکید کنیم که طبیعت ملک شخصی کسی نیست و قرار نیست طبیعت را به نفع خودمان در ط.ل دورهای مصرف کنیم! بلکه طبیعت که شامل کوه، جنگل، خاک، دریا، بیابان، هوا، رودخانه و کویر میشود متعلق به تمام نسلها بوده و حفاظت از آن برای آیندگان امری ضروری و اجتنبا ناپذیر است.
اما ورود غیر مسئولانه و ناآگاهانهی برخی افراد به عنوان طبیعتگرد، مجری و برگزار کنندهی تور طبیعتگردی به حوزهی گردشگری مسائل و مشکلات عدیده و مستمری برای طبیعت، جوامع محلی و حتی خود فعالان صنعت گردشگری ایجاد کرده است.
نگرانیها آنقدر جدی است که برخی از کارشناسان و متخصصان آگاه حوزهی گردشگری هم از شرایط موجود ناراضی هستند.
ایدهها و راهکارهایی برای سفر به سبک زندگی سبز
گویا صنعت گردشگری کشور ما متولی ندارد و در این بین برخی افراد فاقد صلاحیت، دانش و مجوزهای قانونی لازم به راحتی اقدام به برگزاری تورهای رنگارنگ و شاد شاد با دلقکترین لیدرها میکنند؛ این رویهی نادرست تاثیر عمیقی بر ذائقهی مسافران گذاشته است.
این افراد کالای ارزان و بی کیفیت خود را به راحتی در شبکههای اجتماعی-ارتباطی میفروشند و مشتریان (مسافران) هم که در این شرایط اقتصادی به دنبال “حال خوب” هستند به شدت جذب آنها میشوند و از آن استقبال میکنند.
تورهای بی کیفیت مشتریانی دارند که بعضا از منظر گردشگری پایدار در مواجهه با طبیعت،حیوانات و حتی جامعهی محلی رفتار با کیفیتی ندارند و گویا ارادهای برای مدیریت مسئله از سوی نهادهای متولی وجود ندارد.
نقش رسانه در حفاظت و تخریب محیطزیست
خلق فرصت درک عمیق یا تجربهای لحظهای و فرار
برای ریشهیابی معضل گردشگری غیر مسئولانه باید ببینیم برگزار کنندگان در تبلیغات خود چه میگویند!
مواردی که در بیشتر فراخوانها دیده میشود شامل شبنشینی دور آتش، چای آتشی، رنگ بازی یا جشن رنگ، حال خوب، آب بازی، سیستم صوتی، دیجی و برخی موارد که در تبلیغات ذکر نمیشود اما در برخی تورهای غیر مسئولانه وجود دارد مشروبات الکلی و مواد مخدر مانند گل است.
موارد مذکور در شرایطی برای مخاطبان جذابیت دارد که طبیعت به تنهایی سرشار از شگفتیها و رازهای پنهان است و البته تاب تحمل تجاوز را ندارد و ورود غیر مسئولانه و ناآگاهانه بشر، به مرور عناصر موجود در طبیعت را دستخوش تغییر میکند.
به معنای دیگر برخی برگزار کنندگان بدون آن که خودشان به درک و شناخت درستی از طبیعت رسیده باشند، صرفا برای تامین منافع فردی یا بهتر است بگوییم سو استفاده از طبیعت اقدام به برگزاری تورهایی میکنند؛
از نظر گردشگری پایدار و مسئولانه (شرافتمندانه) و اصول جهانی اکوتوریسم کیفیت بسیار کمی دارند و با توجه به تعدد این افراد و تورهای بسیاری که برگزار میشود، تعداد زیادی از شهروندان نیز از درک و شناخت عمیق طبیعت و جوامع محلی محروم میمانند.
یکی از اصلیترین نکات پیش از برگزاری هر نوع تور گردشگری برآورد، سنجش یا ارزیابی “ظرفیت برد” آن مقصد گردشگری یا طبیعتگردی است که شوربختانه این اصل مهم عمدتا توسط برگزار کنندگان نادیده گرفته میشود؛
چون برای جذب مشتری قیمت تور را کم میکنند (از کیفیت هم میزنند) و در مقابل ظرفیت ثبتنام را افزایش میدهند.
در حالت عادی زمان اجرای تور طبیعتگردی محدود است و اگر بخش اعظم تور به پایکوبی و برنامههای حاشیهای بگذرد دیگر چه فرصتی برای درک زیباییهای طبیعت باقی میماند؟!
همایش شهداد: آسیبشناسی گردشگری گروهی در طبیعت
مدعی طبیعتگردی و طبیعتدوستی یا چی؟
خیلی ساده و راحت باید گفت برخی از راه نرسیده و چند سفر نرفته خود را طبیعتگرد و طبیعتدوست مینامند، اما وقتی رفتار او را به واسطهی عکسها و فیلمهایی که در فضای مجازی منتشر کرده بررسی میکنیم، خلاف ادعای ایشان ثابت میشود.
یعنی اگر بخواهیم با معیارهای اکوتوریسم ایشان را ارزیابی کنیم، این افراد خودشان آفت طبیعت، جوامع محلی و گردشگری پایدار هستند.
توصیههای سازمان جهانی گردشگری
آنجا که افراد با رکابی و شلوارک وارد جوامع محلی میشوند و آنجا که ایشان با چوب درختان سالم و سرنگون شدهی جنگل برای خودشان یا مشتریان (مسافران) روی زمین آتش روشن میکنند. آتشی مدیریت نشده، که هم هیزم زیادی مصرف میکند و هم سطحی از زمین را به طور کامل میسوزاند.
اگر دقت کرده باشید در مناطق طبیعی هر جا که قبلا آتش روشن کردهاند لکهی سیاهی برجا مانده که هیچ گیاهی جای آن رشد نکرده است.
هرچند یکی از اصول مورد تاکید در طبیعتگردی آن است که “هیچ ردی از خود باقی نگذاریم، جز رد پا” اما رد آتش و زمین سوخته شده در مناطق گردشگری طبیعی بسیار زیاد است.
بدتر آنکه برخی محیطبانها بدون در نظر گرفتن عواقب امر با انتشار عکس چای و نیمرو آتشی در مناطق بکر و حفاظت شده با بهبه و چهچه از لذت آن تعریف میکنند.
آیا فرد و افرادی که برای “عیش و نوش” و “عشق و حال” خود تخریب طبیعت را به شکلهای مختلف مجاز میدانند یا خود را ملزم به رعایت هنجارها و قوانین محلی نمیدانند، افراد مسئولی هستند؟!
نیما آذری: تفاوت طبیعتگردی و اکوتوریسم
آیا وقت آن نرسیده تا به این رویهی اشتباه در گردشگری پایان دهیم؟
برای حل مسئلهی پیش آمده در حوزهی گردشگری باید تلاش کنیم، هرچند این مسئلهی صنفی است، یعنی آن آژانسها و موسسات، هتلها و اماکن رفاهی و تفریحی که از صنعت گردشگری منتفع میشوند باید برای حفظ پایداری معیشت خود آستین بالا بزنند و اقدام کنند!
اما گویا فعالان گردشگری تا زمانی که کفگیرشان به ته دیگ نخورده و صدای آن مانند ناقوس کلیسای نوتردام در سرشان نپیچده از خواب بیدار نخواهند شد.
در چنین معادلهی نابرابری که طبیعت و جامعهی محلی هر روز بیشتر آسیب میبیند، برخی کنشگران محیطزیست و همینطور مجله گیچ (#گردشگری_شرافتمندانه) داوطلبانه برای ارتقاء آگاهی عمومی در خصوص اصول جهانی اکوتوریسم، کدهای اخلاقی و رفتاری و… تلاش میکنند.
اما پیشنهاد و راهکار برای مقابله با برخی لیدرهایی که رفتار منفعتطلبانه و غیر مسئولانهی آنها باعث تغییر ذائقه و سطحی شدن انتظارات و رفتار مسافران، ناپایداری و عدم توازن در صنعت گردشگری، جامعه محلی و طبیعت شده است چیست؟
راهکارهایی برای کاهش ردپای محیطزیستی در طبیعت
موسسههای آموزش راهنمای گردشگری، طبیعتگردی و… از خواب بیدار شوند، در اقدامی مشترک مسئولیت کوتاهیهای خود و مسائل پیش آمده را به عهده بگیرند و با هماهنگی سازمان میراث فرهنگ، صنایع دستی و گردشگری فرم ثبت نام و قوانین اخذ مجوز یا کارت راهنمای گردشگری را تغییر دهند…
سپس با رصد دائمی دانشآموختگان خود در صورت بروز هر مسئلهای به فرد خاطی تذکر و اخطار کتبی بدهند و او را راهنمایی و آگاه کنند، اگر به راه نیامد از طریق نهادهای مربوطه مجوز او را باطل و کارت تورلیدری وی را بازپس گیرند…
سپس با درج اطلاعیه رسمی در رسانههای معتبر اعلام کنند که این فرد دیگر عضو معتبری در خانوادهی گردشگری نیست و فعالیتاش غیر قانونی است.
همینطور صنف آموزشگاهها و آژانسها، هتلداران، اقامتگاههای بومگردی و مجموعههای تفریحی-رفاهی ضمن عدم همکاری و گزارش، نسبت به افرادی که بدون مجوز و رعایت موارد مطرح شده اقدام به برگزاری تور میکنند اعلام جرم کنند و تا بهبود وضعیت و حل مسئله پیگیر ماجرا باشند.
پایان
