آموزش خبرنگاری

شهروندخبرنگار فردی پویا و تیز‌بین، خلاق و حساس، باهوش و پر تلاش، ریزبین و آینده‌ نگر است که به راحتی از کنار مسائل اجتماعی، محیط‌زیستی و کلا آنچه در پیرامون او اتفاق می‌افتد، نمی‌گذرد و تلاش می‌کند آن مسئله را به شکلی منعکس کند.

مجله سبک زندگی سبز، آموزش‌های کاربردی – احسان میرزائی: شهروندخبرنگار الزاما خبرنگار نیست، یعنی حرفه اصلی و تحصیلات‌اش در رشته خبرنگاری، روزنامه‌نگاری و… ارتباطات نبوده است؛ وی شهروندی پویا و تیز‌بین، خلاق و حساس، باهوش و پر تلاش، ریزبین و آینده‌ نگر است که بر خلاف بسیاری از شهروندان از کنار مسائل اجتماعی، محیط‌زیستی و کلا آنچه در پیرامون او اتفاق می‌افتد، بی اعتنا رد نمی‌شود و تلاش می‌کند آن مسئله را به شکلی منعکس کند.

شهروندخبرنگاری به این معنا نیست که در هر رویدادی و اتفاقی شهروندخبرنگاران به سمت محل خبرساز هجوم ببرند، بلکه در بسیار از مواقع که خبرنگاران و گزارشگران حرفه‌ای رسانه‌ها حاضر هستند باید اخبار و اطلاعات را صرفا از طریق رسانه‌ها جویا شد و نباید به محل آن رویداد خبری مراجعه کرد.

شهروندخبرنگار با توجه به استعداد، مهارت و ابزاری که در دست دارد می‌تواند اخبار رویدادی را در محله، منطقه، شهر و حتی روستای خود همانند یک خبرنگار منتشر کند، او محدودیت‌های یک خبرنگار حرفه‌ای را ندارد، اما مجوز حضور و تهیه عکس، فیلم و خبر از یک رویداد که خبرنگاران از قبل برای پوشش آن آفیش شده‌اند یا به واسطه کارت خبرنگاری وارد می‌شوند را هم ندارند.

باید بدانیم هرکس که با موبایل خود از صحنه یک تصادف، ریزش ساختمان یا جاری شدن سیل فیلم و عکس می‌گیرد حتما شهروند خبرنگار نیست، چراکه او باید بتواند گزارش تصویری خود را به درستی در فضای مجازی منتشر کند و اطلاعات صحیحی در مورد آن رویداد که دربرگیرنده عناصر خبری است را به مخاطب خود برساند و از مخاطبان خود بازخورد بگیرد.

یک شهروند خبرنگار می‌تواند در حوزه‌های مورد علاقه و تحصیلات خود مانند فرهنگ و محیط‌زیست تمرکز کند و با مطالعات بیشتر، رصد اخبار و رویدادها، حضور در نشست‌ها و همایش‌های مرتبط آگاهی و دانش، مهارت و تجربه خود را بالا ببرد و در جریان تهیه، تولید و انتشار اخبار حرفه‌ای‌تر عمل کند. در ادامه با دنبال کردن کارگاه‌های آموزش خبرنگاری می‌توانید یک شهروندخبرنگار حرفه‌ای شوید؛ اما آموزش زیر به این معنا نیست که در هر رویدادی و اتفاقی شهروندخبرنگاران به سمت محل هجوم ببرند، بلکه در بسیار از مواقع که خبرنگاران و گزارشگران حرفه‌ای رسانه‌ها حاضر هستند باید اخبار و اطلاعات را صرفا از طریق رسانه‌ها جویا شد و نباید به محل آن رویداد خبری مراجعه کرد.

مفاهیم اساسی در خبر نویسی

خبری که از طریق وسایل ارتباط جمعی به اطلاع مردم می‌رسد باید: درست، روشن و جامع باشد. این مفاهیم باید از مرحله گرد‌آوری اطلاعات حول یک رویداد تا مرحله ارائه آن در نظر گرفته شود.

درستی خبر

یکی از مسئولیت‌های مهم رسانه‌های خبری، ارائه اطلاعات درست به مخاطبان است. اطمینان از درستی مطالب از ضروریات حرفه روزنامه‌نگاری است. خبرنگار باید رویداد را آن‌طور که اتفاق افتاده است، نه آن‌طور که مایل است اتفاق افتاده باشد، به اطلاع مخاطبان برساند.

چاپ تکذیب‌ نامه‌ها از طریق اشخاص و سازمان‌های دولتی و خصوصی در روزنامه‌ها و مجله‌ها نشانه بی‌توجهی و کم دقتی به تهیه خبر صحیح یا کامل از طرف خبرنگار، سردبیر یا هر مسئول دیگر است. در بسیاری از مواقع، انتشار مطالب نادرست درباره اشخاص حقیقی یا حقوقی ممکن است روزنامه را با مشکلات قانونی روبرو کند.

انتشار مطالب نادرست و کذب سبب سلب اعتماد مردم از آن رسانه می‌شود و آنان را به سوی سایر منابع خبری هدایت می‌کند؛ بنا بر این درباره یک رویداد باید کاملا تحقیق کرد و اطلاعات به دست آمده را با منابع دیگر تطبیق داد. هیچوقت نباید درستی خبر را فدای سرعت انتشار کرد.
(روزنامه نگاری نوین .بدیعی –قندی.ششم.ص۱۷)

روشنی خبر

متن خبر باید با صراحت و روشنی تنظیم شود. خبرنگاری که از یک رویداد خبر تهیه می‌کند، اگر نتواند به زبان ساده، رسا، روشن و بدون ابهام بنویسد، نمی‌تواند در کار خود موفق باشد. اصطلاحات حقوقی، فنی، پزشکی و… باید طوری نوشته شود که فهم مطلب برای همگان آسان باشد.

عوامل مختلفی منجر به ابهام خبری می‌شود که تعدادی از آن‌ها از اختیار خبرنگار خارج است. در تحریره‌ها و سرعت گذشت زمان همیشه روزنامه نگاران راتحت فشار قرار می‌دهد. هنر خبرنگار این است که بتواند اطلاعات صحیح را در زمانی کم به‌دست آورد و آن را به بهترین صورت تنظیم کند. اگر برای نوشتن یک رویداد خبری دو روز یا بیشتر وقت صرف شود، مسلم است اشکال‌های کمتری را در بر خواهد داشت.

مهم‌ترین دلیلی که باعث ابهام خبری می‌شود، درک نادرست موضوع خبر توسط خبرنگار است. این مشکل را می‌توان با مطالعه بیشتر، پرسش دوباره از منبع خبر و سماجت در درک مطلب رفع کرد. در واقع اگر خبری به درستی از سوی خبرنگار درک شود، وی می‌تواند آن را به مخاطبان انتقال دهد .

جامعیت خبر

خبر باید جامع و کامل باشد و به پرسش‌هایی که برای مخاطبان به وجود می‌آید پاسخ بگوید. بدین منظور باید کوشش کرد به پرسش‌های مربوط به ” عناصر خبر ” به طور کامل پاسخ داده شود.

خبرنگار برای کامل کردن خبر علاوه بر یافتن عناصر خبر باید به پرسش‌های جانبی نیز پاسخ دهد. پس خبرنگار خود را به جای مخاطب می‌گذارد و پس از تنظیم خبر دوباره آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد، تا برای پرسش‌هایی که برای خودش مطرح می‌شود جواب مناسب بیابد. استفاده از اطلاعات آرشیوی و اشاره به سابقه‌ی خبر در بسیاری از مواقع به جامعیت خبر کمک شایان می‌کند.

توضیح بیشتر : عناصر خبر عبارتند از :

۱. که؟    ۲. کجا؟    ۳. کی؟    ۴. چه؟    ۵. چرا؟    ۶. چگونه؟

 در کارگاه دوم با خبر بیشتر آشنا می‌شویم…

احسان میرزائی www.gich.ir

یک‌شنبه ـ ۱۷ ـ مرداد ـ ۱۳۹۵