اکوبریک در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی به عنوان راه‌حلی موقت و جدید برای کنترل گسترش پسماند پلاستیکی مطرح شد. سوزانا هایسه در گواتمالا (۲۰۰۳) در دورانی که کشورش به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم غرق در پسماند پلاستیکی بود، ایده‌ی اکوبریک را به عنوان جایگزین موقت آجر در ساخت و ساز‌های کوچک توسعه داد. بعدها در اواخر دهه‌ی ۹۰ خورشیدی برخی فعالان و علاقه‌مندان محیط‌زیست ایرانی ایده‌ی ساخت سازه‌هایی با اکوبریک را به عنوان جایگزین دایمی آجر در مناطقی از سیستان بلوچستان مطرح کردند. این کمپین مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفت، عکس و فیلم‌های زیادی در حمایت از آن در حساب کاربری افراد پست شد. در حالی که نقدهای جدی به این ایده وجود داشت.
احسان میرزائی | مدیرمسئول مجله گیچ
مجله گیچ را در فضای مجازی دنبال کنید:
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: در سال‌های اخیر، با افزایش آگاهی عمومی نسبت به مسائل محیط‌زیستی و بحران زباله‌های پلاستیکی، تلاش‌هایی برای پیدا کردن راه‌حل‌های نوآورانه و پایدار انجام شده است. یکی از این راه‌حل‌ها، در کشورهای فاقد زیرساخت‌های لازم، تهیه اکوبریک (EcoBrick) برای جمع‌آوری پسماند پلاستیکی و جلوگیری از پخش شدن آن در شهر و طبیعت بود. بعدها این ایده بدون در نظر گرفتن شرایط و چالش‌های خاستگاه آن به عنوان جایگزین آجر سنتی در ساخت‌وساز در ایران مطرح شد.
اما آیا واقعاً می‌توان اکوبریک را به عنوان یک جایگزین مناسب و پایدار برای آجرهای معمولی در نظر گرفت؟ این پرسشی است که باعث می‌شود با نگاهی نقادانه به این ایده و هر ایده‌ی جدیدی که مطرح می‌شود نگاه کنیم. یعنی پیش از پذیرش هر ایده‌ی جدیدی دلایل شکل گیری و منشا، آثار و تبعات مثبت و منفی آن را نقد و بررسی کنیم.
- آموزش پخت نان بربری خانگی
- آموزش پخت نان تافتون خانگی
- راهکارهای جلوگیری از اسراف نان
- اهمیت تخمیر و عمل آوردن خمیر
- انواع آرد و ویژگی آرد کامل
- نان سلامت در باشگاه کسب و کار گیچ
انتقادات وارد به اکوبریک
۱. عدم تطابق اکوبریک با استانداردهای ساخت‌وساز:
آجرها به دلیل ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی خاص خود از جمله استحکام، مقاومت در برابر حرارت و فشار و دوام بالا در ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مقابل، اکوبریک‌ها که از بطری‌های پلاستیکی پر شده با زباله‌های غیرقابل بازیافت ساخته می‌شوند، فاقد این ویژگی‌ها هستند. اکوبریک‌ها به دلیل ماهیت پلاستیکی خود، مقاومت لازم برای تحمل بارهای سنگین و شرایط سخت محیطی را ندارند و نمی‌توانند به طور کامل جایگزین آجر در پروژه‌های ساخت‌وساز شوند.
۲. خطرات محیط زیستی اکوبریک در بلندمدت:
شاید اکوبریک‌ها در کوتاه مدت راه حلی موقت برای کاهش پسماند پلاستیکی رها شده در طبیعت باشد. اما باید توجه داشت که پلاستیک‌های استفاده شده در اکوبریک‌ها همچنان به مرور زمان تجزیه می‌شوند. خطر پلاستیک رفع نشده و ریز پلاستیک‌ها و مواد سمی همچنان منتشر می‌شوند. به همین دلیل سلامت خاک و آب در بلند مدت با خطر جدی روبرو است.
۳. اکوبریک باعث ترویج مصرف پلاستیک می‌شود:
به عبارت دیگر وقتی اکوبریک که راه حلی نیمه کاره است به جامعه معرفی شود، از اندک افرادی هم که نسبت به کاهش مصرف پلاستیک و تولید پسماند پلاستیکی دقت و توجه داشتند حساسیت زدایی می‌شود. در حالی که گام نخست در حفاظت از محیط زیست در این بخش کاهش مصرف پلاستیک است.
بنابراین با ترویج اکوبریک، به نوعی مصرف پلاستیک توجیه می‌شود، زیرا این تصور ایجاد می‌شود که می‌توان از پلاستیک‌های مصرفی به طور مؤثری استفاده‌ی مجدد کرد. این رویکرد می‌تواند باعث افزایش مصرف پلاستیک به جای کاهش آن شود، چرا که به جای تمرکز بر جلوگیری از تولید زباله پلاستیکی، به دنبال راه‌هایی برای استفاده مجدد از آن‌ها هستیم.
۴. ناکارامدی اکوبریک در پروژه‌های ساختمانی بزرگ:
اکوبریک‌ها به دلیل نیاز به تولید دستی و زمان‌بر بودن فرایند پر کردن و فشرده‌سازی، برای پروژه‌های بزرگ ساختمانی ناکارآمد هستند. علاوه بر این، استفاده از اکوبریک‌ها نیازمند تغییراتی اساسی در شیوه‌های سنتی ساخت‌وساز است که ممکن است هزینه‌های اضافی را به دنبال داشته باشد و موجب افزایش زمان ساخت پروژه‌ها شود.
بدون شک نمی‌توانیم از اکوبریک به عنوان یک جایگزین جدی و پایدار برای آجر در صنعت ساخت‌وساز استفاده کنیم. بهتر است به جای تکیه بر چنین راه‌حل‌های موقتی که در بستر خاستکاه خود مفیدتر هستند، تمرکز خود را بر کاهش تولید پلاستیک، ارتقای سیستم‌های بازیافت و استفاده از مواد سازگار با محیط زیست قرار دهیم.
پایان
احسان میرزائی – ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۹
به روز رسانی ۱۱ شهریور ۱۴۰۳
