فعالان محیط زیست در آستانه چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران با چالشهای مهمی روبرو هستند. انتخاب موضع و رویکرد مناسب برای تأثیرگذاری بر سیاستهای محیطزیستی کشور میتواند نقش تعیینکنندهای در آینده محیط زیست ایران داشته باشد. به نظر میرسد با توجه به تجارب گذشته و تحلیل شرایط فعلی، تشکیل کارگروه و جبهه منسجم ملی و فرا حزبی از فعالان محیط زیست رویکردی موثر و پایدار برای تضمین توجه جدی نامزدها به مسائل محیط زیستی و اجرای قوانین و برنامههای جامع در این زمینه باشد. این رویکرد میتواند نامزدها را ملزم به پاسخگویی و تعهد به مسائل محیط زیستی کرده و به ایجاد آیندهای بهتر برای محیط زیست ایران کمک کند.
احسان میرزائی – مدیرمسئول مجله گیچ
مجله گیچ را در فضای مجازی دنبال کنید:
مواضع فعالان محیط زیست در انتخابات ریاست جمهوری ایران
حمایت از نامزد خاص یا تشکیل جبهه ملی؟
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: انتخابات ریاست جمهوری ایران فرصتی استثنایی برای بررسی و تأثیرگذاری بر سیاستهای محیطزیستی کشور را فراهم میآورد. با شروع تبلیغات نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، فعالان محیط زیست در برابر پرسشهایی اساسی قرار گرفتهاند:
آیا باید از یک نامزد یا جریان سیاسی خاص حمایت کنند یا به صورت منسجم و فرا حزبی، برنامهها و مطالبات خود را به تمامی نامزدها ابلاغ کنند؟ این سوالات نیاز به بررسی دقیق و استراتژیک دارد.
بررسی رویکردهای فعالان محیط زیست در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران
حمایت از نامزد یا جریان سیاسی خاص
یکی از گزینههای فعالان محیط زیست، حمایت از نامزد یا جریان سیاسی خاصی است که تعهد بیشتری به مسائل زیستمحیطی نشان داده و برنامههای مشخصی برای حل مشکلات محیط زیست ایران ارائه داده است. این رویکرد میتواند منجر به تمرکز و تقویت قدرت لابیگری در حمایت از محیط زیست شود.
بهویژه در صورت پیروزی نامزد مورد نظر، میتواند به اجرای سریعتر و بهتر طرحهای محیطزیستی منجر شود. اما این روش با ریسکهایی نیز همراه است. از جمله این که در صورت شکست نامزد مورد حمایت، تلاشها و امیدهای فعالان محیط زیست ممکن است بینتیجه بماند.
تشکیل کارگروه و جبهه منسجم ملی و فرا حزبی
رویکرد دیگر که ممکن است موثرتر و پایدارتر باشد، تشکیل کارگروه و جبهه منسجم ملی و فرا حزبی از فعالان محیط زیست است. در این روش، فعالان محیط زیست با همگرایی و هماهنگی، برنامهها و مطالبات خود را به تمامی نامزدها ابلاغ و اعلام میکنند.
این جبهه فرا حزبی میتواند با ارائه مستندات و آمارهای دقیق، اهمیت مسائل محیطزیستی را به نامزدها یادآوری کرده و از آنها بخواهد تا در برنامههای انتخاباتی خود به طور جدی به این مسائل بپردازند.
تشکیل چنین کارگروهی میتواند به ایجاد یک توافق عمومی میان نامزدهای مختلف و حتی پس از انتخابات، به پیگیری مداوم مسائل محیطزیستی کمک کند. این رویکرد به دلیل ماهیت غیر حزبی و فرا جناحی، احتمال موفقیت بالاتری دارد زیرا نامزدها را ملزم به پاسخگویی و تعهد به مسائل محیطزیستی میکند، فارغ از نتیجه انتخابات.
ضرورت تدوین برنامههای جامع محیطزیستی
در هر دو رویکرد، تدوین و ارائه برنامههای جامع زیستمحیطی بسیار حائز اهمیت است. فعالان محیط زیست باید با همکاری کارشناسان و متخصصان، برنامههایی کاربردی و قابل اجرا را تدوین کرده و با انتشار آنها، نامزدها را ملزم به اتخاذ مواضع روشن و مشخص در قبال مسائل محیطزیستی کنند.
این برنامهها باید شامل موضوعاتی مانند حفاظت از حیات وحش، مدیریت منابع آبی، کاهش آلودگی هوا و خاک، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و آموزش و ترویج رفتار و فرهنگ محیط زیستی باشد.
نقش رسانهها و شبکههای اجتماعی
رسانهها و شبکههای اجتماعی نیز میتوانند نقش مهمی در حمایت از تلاشهای فعالان محیط زیست ایفا کنند. اطلاعرسانی گسترده، آگاهیبخشی به مردم و تشویق آنها به مشارکت در طرحها و برنامههای محیطزیستی میتواند فشار بیشتری بر نامزدها وارد کند تا به مسائل محیط زیستی توجه ویژهای داشته باشند. ایجاد کمپینهای آنلاین و برگزاری نشستهای عمومی و وبینارها میتواند به انتشار بهتر پیامها و اهداف فعالان محیط زیست کمک کند.
تجربهی مواضع فعالان محیطزیست
در تغییر رئیس سازمان محیط زیست در دولت دوم روحانی
بررسی انتصاب دکتر عیسی کلانتری به جای معصومه ابتکار و واکنشهای فعالان محیط زیست
در آغاز دولت دوم حسن روحانی، برخی تغییرات مدیریتی در سطح کشور صورت گرفت. یکی از مهمترین آنها، تغییر رئیس سازمان محیط زیست بود. خانم معصومه ابتکار که از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ ریاست این سازمان را بر عهده داشت، برکنار شد و آقای عیسی کلانتری به عنوان جانشین وی انتخاب شد. اما فعالان محیطزیست حامی محمد فاضلی برای نشستن بر صندلی معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت زیست بودند، امری که محقق نشد.
حمایت فعالان محیط زیست از محمد فاضلی
با شروع به کار دولت دوم آقای روحانی، برخی از فعالان محیط زیست محمد فاضلی را به عنوان جانشین خانم ابتکار پیشنهاد دادند و از او حمایت کردند. این فرد که به دلیل سابقه و فعالیتهای موثر در حوزه محیط زیست، از حمایت گستردهای برخوردار بود و مورد توجه جامعه محیط زیستی قرار گرفت.
فعالان محیط زیست بر این باور بودند که این گزینه میتواند با رویکردی علمی و عملی به حل بحرانهای محیط زیستی کشور کمک کند و به دلیل ارتباط نزدیکتر با جامعه محیط زیست، از حمایت و همکاری بیشتری برخوردار خواهد بود.
انتخاب دکتر عیسی کلانتری
با این حال، رئیس جمهور حسن روحانی تصمیم گرفت دکتر عیسی کلانتری را به عنوان رئیس جدید سازمان معرفی کند. دکتر کلانتری که سابقهای طولانی در حوزه مدیریت منابع طبیعی و کشاورزی داشت، پیش از این به عنوان وزیر کشاورزی در دولتهای قبلی فعالیت کرده بود و با مسائل محیط زیستی و منابع آبی کشور آشنایی داشت.
حذف و کناره گیری برخی فعالان محیط زیست از مشارکت و همکاری و تعامل با سازمان محیط زیست
برخی از استادان و فعالان و کارشناسان محیط زیست که با کلانتری زاویهی تندی داشتند در فضای مجازی گروهی ایجاد کرده و از حمایت رسمی خود از محمد فاضلی حمایت کردند. این فرایند چند روز طول کشید تا بالاخره کلانتری رییس سازمان شد. با روی کار آمدن کلانتری طبیعی بود برخی از محیطزیستی ها از گردونهی مشارکت و همکاری با سازمان حذف شوند یا خود به خود کنار بروند.
امری که هرگز به نفع محیط زیست نبود و در مقاطعی مانند فاجعه چپ کردن اتوبوس خبرنگاران محیط زیستی به اوج رسید. عدم تعامل جامعه مدنی و فعالان محیط زیست با سازمان محیط زیست به هر دلیل که باشد، منافع ملی را تحت تاثیر قرار میدهد.
به عبارت دیگر موفقیت یا عدم موفقیت کلانتری در مدیریت سازمان محیط زیست به میزان همکاری نهادهای دولتی و غیردولتی، جامعه مدنی و مردم بستگی داشت. این تجربه نشان میدهد که مدیریت مسائل زیستمحیطی نیازمند رویکردی چندجانبه و جامعنگر است که تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی را در برگیرد. رویکرد و مواضع فعالان محیطزیست در مقاطع مهم تاریخی باید طوری باشد که به عنوان رکن مهمی در تصمیمگیری، تصمیم سازی و مطالبهگری و حفاظت از محیط زیست همواره نقش نظارتی و مستقل و فرا جناحی، خلاق و پویا داشته باشند.
پایان پیام
احسان میرزائی
یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳
تهران ۱۳:۴۵
