گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی گاهی در برخی مناطق باعث شده باران و برفی که باید طی چند ماه ببارد به طور ناگهانی و وحشتناک طی چند روز ببارد و همه را غافلگیر کند. مخصوصا رانندگانی را که به پاییز بدون باران و زمستان بدون برف عادت کردهاند و تمهیدات لازم به منظور افزایش مهارت رانندگی و سرویس و نگهداری خودرو را پیشبینی نکردهاند.
احسان میرزائی
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: به طور کل رانندگی نیازمند گذراندن دوره آموزشی و کسب مهارت و تجربه است. رانندگی یکی از پر افت و خیزترین کارهایی است که انسان در طول روز میتواند انجام دهد.
تمام حواس راننده هنگام رانندگی فعال است. تمام دادههای دریافت شده از محیط پیرامون بدون آنکه راننده بداند چگونه و چطور در مغز وی پردازش میشود. نتیجهی این فرایند پیچیده تخمین سرعت و فاصله خودرو، پیشبینی خطر و پیشگیری کردن از تصادف است.
اما رانندگی کردن درجاده خلوت و هوای آفتابی با رانندگی در شب تفاوت دارد. همینطور رانندگی در زمستان با پیشفرضهای رانندگی شهری و جاده آفتابی خلوت و حتی رانندگی در شب عادی تفاوت زیادی دارد.
تاثیر تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین بر رانندگی
تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین از شدت بارشها و سرما در زمستان کم کرده است. دیگر خبری از بارندگی مستمر باران در پائیز و برف در زمستان نیست.
یعنی طول دورهی بارش باران و برف در پاییز و زمستان به چند روز کوتاه کاهش پیدا کرده. اما گویا حجم نزولات جوی به همان اندازهای است که در طول چند ماه بارندگی میبارید!
این اختلال ممکن است باعث رفتار و تفکر سادهانگارانه برخی از رانندگان به منظور تجهیز و بازدید خودرو، تعویض لاستیک فرسوده و ریختن ضد یخ و در کل رعایت نکات ایمنی خودرو در فصل سرد شود.
تاثیر شرایط جوی بر رانندگی
بیشتر رانندگان تجربهی رانندگی در شرایط جوی نامساعد را داشته اند. اما گاهی برخی رانندگان حتی در این شرایط باز هم با پیشفرضهای ذهنی خود رانندگی میکنند.
یعنی رانندگی هیجانی و با سرعت بالا. به عبارت دیگر آنها در شرایط برف و باران و مه از سرعت مطمئن تجاوز کرده و بین خودروها و خطوط لایی میکشند.
این گروه از رانندگان بدون توجه به شرایط نامساعد جوی و بدون اعتنا به کاهش تسلط دیگر رانندگان بر جاده و قدرت کنترل و پیشگری آنها از وقوع تصادف، همچنان به رانندگی خطرناک خود ادامه میدهند.
شرایط جوی نامساعد بین ۱۳٪ تا ۷۵٪ بر دید و کنترل راننده و سرعت واکنش کنترل بر جاده و سرعت واکنش وی در حین رانندگی تاثیرگذار است. بنابراین احتمال افزایش تصادف در چنین شرایطی افزایش پیدا میکند.
مه غلیظ بزرگترین عامل بروز اختلال در جادهها و تهدید جان و سلامت مسافران و رانندگان است. در مه غلیظ توانایی و عملکرد راننده تا ۷۵٪ به نسبت شرایط عادی کاهش پیدا میکند.
عملکرد و توانایی راننده و خودرو در برف تا ۳۴٪ و در باران شدید با ۳۰٪ کاهش روبرو است.
اصل نخست: در شرایط نامساعد رانندگی نکنید
پیش رفتن به جاده در فصل پائیز و زمستان و حتی بهار اخبار هواشناسی را بررسی کنید. اگر وضعیت راهها و جاده به دلیل شرایط جوی خوب نیست از سفر خود منصرف شوید. این بهترین کار برای حفظ سلامتی و امنیت شما است. اما دراگر مجبور به رانندگی در چنین شرایطی هستید توصیههای زیر را بخوانید.
همواره مراقب دوچرخه سواران و موتور سواران باشید.
چه در خیابان و کوچههای شهری و چه در مسیرهای بین شهری به خصوص هنگام بارندگی همواره فاصله ایمن خود را با دوچرخهسواران و موتورسوارها حفظ کنید.
پیش از گردش به راست یا چپ، توقف و هر گونه خروج از مسیر راهنما را در زمان مناسبی روشن کنید تا دوچرخه سوار یا موتور سواری که پشت یا کنار شما است فرصت لازم برای کنترل وسیله نقلیهای خود را داشته باشید.
مطلب مرتبط: راهکارهای مقابله و پیشگیری از سرقت موتورسیکلت و دوچرخه
راهنمای رانندگی در مه غلیظ
به یاد داشته باشیم که شدت مه گرفتگی با توجه به شرایط اقلیمی که راهها و جادهها از آن عبور میکنند متغیر است. برای نمونه گردنه گدوک و دیگر گردنههای مشابه در کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که قرار دارند در همواره فصل سرما مستعد مه گرفتگی، یخ زدگی جاده و کولاک هستند. بنابراین گاهی ممکن است در بخشی از مسیر مه غلیظ و در بخشی مه رقیق و دوباره غلیظ شود. بنابراین رعایت توصیههای زیر در زمان مه گرفتگی جاده الزامی است.
کاربرد چراغهای مه شکن در مه غلیظ
- چراغهای مه شکن را روشن کنید. چراغ مه شکن صرفا برای شرایط نامساعد جوی که دید خودروی پشتی به شما محدود شده و شما دید کافی نسبت به روبروی خود ندارید طراحی شده است.
هشدار: چراغهای مه شکن را در حالت عادی روشن نکنید چون باعث آزار رانندگان دیگر شده و خطر آفرین است.
- روشن کردن نور بالا الزاما به معنای افزایش میدان دید و بهبود کیفیت رانندگی در مه نیست. لذا با توجه به شرایط جاده و شدت مه گرفتگی بررسی کنید که کدام بهتر است، نور پایین یا نور بالا.
- فلاشرها را روشن کنید.
کاهش سرعت و توجه به صداها در مه گرفتگی
- آهسته و با سرعت ایمن برانید و فاصله را با خودرو جلویی افزایش دهید.
- سرعت خود را با خودروهای دیگر تنظیم کنید.
- از حس شنوایی خود کمک بگیرید. هنگام مه غلیظ شیشه را در گردنه، تقاطع و دوربرگردانها پایین بکشید تا صدای خودروهای روبرویی را بشنوید.
- فریب کاهش ناگهانی شدت مه گرفتگی در جاده را نخورید. مه گرفتگی میتواند تکه تکه باشد. بنابراین سعی کنید در صورت بهبود شرایط، سرعت خود را افزایش ندهید و همچنان با احتیاط برانید.
- به طور کل با کاهش سرعت در مه گرفتگی مراقب باشید با عابر پیاده یا حیوانات که هیچگونه چراغی ندارند برخورد نکنید.
توقف ایمن در مه گرفتگی
- اگر حس میکنید شرایط خارج از کنترل شما است در اولین اقامتگاه بین راهی، پارکینگ یا محل ایمن و مطمئن توقف کنید.
- اگر شدت سرما زیاد است از پتو، لباس گرم و کلاه استفاده کنید
- یکی از شیشهها را به اندازه یک سانتیمتر که هوا تبادل شود پایین بکشید.
- از روشن کردن پیکنیک و دیگر وسایل گرمایشی که تولید گاز مونوکسیدکربن میکند پرهیز کنید.
- موقعیت و شرایط محل توقف را برای دوستان و خانواده خود ارسال کنید.
- شارژ باتری موبایل را برای ساعت آینده حفظ کنید.
- مصرف بنزین را مدیریت کنید.
- با توجه به موقعیتی که توقف کردید اگر لازم است فلاشر روشن کنید و مثلث خطر را در فاصله مناسب از پشت خودرو قرار دهید.
مسیریابی با جیپیاس و علایم رانندگی جاده در مه گرفتگی
در راههای دو طرفه و بدون گارد ریل یا بلوک، خطر تصادف شاخ به شاخ بسیار زیاد است. اگر مه غلیظ باشد ممکن است خودرویی که از مقابل میآید را تا لحظهای که از کنار شما عبور میکند نبینید.
- دامنهی دید به نسبت شدت مه گرفتگی کاهش پیدا میکند. سعی کنید از تابلوها و علایم راهنمایی کنار جاده و همینطور از خطکشی برای رانندگی در مسیر استفاده کنید. افزایش سرعت در دید محدود باعث خروج از جاده و تصادف میشود.
- از جی پی اس موبایل یا خودرو برای بهبود کیفیت رانندگی و مسیریابی بهتر استفاده کنید.
تهویه و گرمکن شیشه
- برای جلوگیری از نشستن بخار تنفس بخاری یا تهویه خودرو را روشن کنید.
- گرمکن شیشه عقب را روشن کنید تا از بخار داخلی و یا یخ زدن سطح بیرون شیشه جلوگیری کند.
- قبل از رانندگی داخل مخزن آب شیشه شور مقداری الکل بریزید تا از یخ زدگی آن جلوگیری کند و شیشهها را بهتر پاک کند.
مطلب مرتبط: حفظ بقا به هنگام گرفتاری در برف و یخبندان
رانندگی در باران
آیا چراغهای مه شکن را در بارندگی روشن کنیم؟
- همه چیز به شرایط جوی و میزان دید شما در آن لحظه بستگی دارد.
- خودروی جلویی را ملاک قرار بدهید و اگر در فاصله ایمن در دیدن و تشخیص آن مشکل دارید قطعا خودروی پشتی هم شما را خوب نمیبیند.
- شکست نور در قطرههای آب باران روی شیشهها و آینهها میتواند شما را در تخمین فاصله و سرعت خودروهای دیگر دچار اشتباه کند. بنابراین شاید روشن کردن چراغهای مه شکن مفید نباشد.
کاهش سرعت و حفظ فاصله ایمن در باران
- سرعت خودرو را کاهش دهید و فاصله را با خودروی جلو بیشتر کرده و حفظ کنید.
- طوری که در رانندگی شما اختلالی ایجاد نشود خودروهای پشت سر را هم تحت نظر داشته باشید.
- رعیات فاصله شما با خودروی جلویی از پاشیدن لجن کف جاده و پودر آب از زیر چرخ خودروی جلویی پیشگیری میکند.
- اگر در جادهی دو طرفه تردد میکنید آمادگی داشته باشید که هنگام عبور خودروی مقابل حجم زیادی از آب گل آلود روی شیشه خودروی شما بپاشد و دید شما را کاملا کور کند. خونسردی خود را حفظ کنید و بدون چرخاندن فرمان آب پاش و بعد برف پاک کن را بزنید.
بخاری و گرمکن شیشه در باران
- از تهویه و بخاری برای جلوگیری از بخار گرفتگی جداره داخلی شیشهها استفاده کنید.
- گرمکن شیشه عقب را روشن کنید.
- برچسبهای شفافی در بازار برای مدلهای مختلف آینه خودرو وجود دارد که مانع از چسبیدن قطرههای باران روی اینه میشود.
چطور در جاده خیس و بارانی لیز نخوریم؟
- کنترل و جمع کردن خودرو هنگام لیز خوردن به شرایط و موقعیت بستگی دارد.
- سر پیچ و گردنهها با سرعت مطمئن برانید و از ترمز گرفتن ناگهانی بپرهیزید.
- همواره باد چرخها و کیفیت لاستیک خودرو را کنترل کنید.
اگر در جاده خیس و بارانی لیز خوردیم چه کنیم؟
- اگر خودرو لیز خورد خونسردی خودتان را حفظ کنید.
- ترمز شدید نگیرید و همواره احتمال بدهید که پشت سر شما زنجیرهای از خودرو است که نباید با شمار برخورد کنند.
- فرمان را محکم بگیرید و نسبت به جهت چرخش یا کشش خودرو (موقعیت خودرو و جاده) هوشیار باشید.
- بیهوده فرمان را به اطراف نچرخانید. پا را از روی پدال گاز بردارید تا سرعت شما کم شود.
- اگر سرعت شما خیلی زیاد باشد همه چیز به سرعت اتفاق میافتد و شاید کمربند ایمنی و خوششانسی به شما کمک کند.
- اگر سرعت شما کم باشد فرصت بیشتری برای جمع کردن خودرو و قراردادن خودرو در مسیر مستقیم جاده دارید.
- انتهای خودرو به هر طرفی که چرخید فرمان را به همان طرف بچرخوانید و این کار را با کنترل کامل بر خودرو و فرمان انجام بدید تا خودرو در مسیر مستقیم قرار بگیرد.
مطلب مرتبط: عوارض ورود خودرو به مناطق طبیعی
رانندگی در برف و یخبندان
- اگر سفر شما ضروری نیست صبر کنید تا وضعیت بهتر شود. گرمای خورشید یخ و برف را آب میکند. شاید راهداری مسیرها را پاکسازی و ایمن کند.
- به طور کل زنجیر چرخ یا لاستیک یخ شکن داشته باشید.
- اگر شب تا صبح برف بارید و شما اولین نفر هستید که در جاده تردد میکنید زنجیر چرخ ببندید و با سرعت کم و ایمن و در مسیر مستقیم برانید.
- اگر پیش از شما خودرویی حرکت میکند شاید بهتر باشد روی رد چرخها برانید.
- گاهی ممکن است بارندگی کم باشد اما به دلیل عدم تردد در جاده و کاهش شدید دما در طول شب سطح جاده کاملا یخ زده باشد. احتمال یخ زدگی در مناطق کوهستانی و گردنهها و مسیرهای کم تردد بیشتر است.
- اگر لاستیک و زنجیر یخشکن ندارید سرعت خودرو را کنترل کنید و از ترمز زدن ناگهانی پرهیز کنید.
- اگر ماموران راهداری در حال ریختن شن کف جاده هستن با احتیاط و هماهنگی از کنارشان عبور کنید تا ایمن باشید.
- در مناطق کوهستان احتمال ریزش کوه به خصوص در جاده هراز و بهمن وجود دارد.
- فاصله مورد نیاز جهت ترمز کردن و توقف کامل در جاده برف و یخی باید ۱۰ برابر شرایط عادی باشد.
مطالب مرتبط: ایدهها و راهکارهایی برای سفر و مهمانی سبز
رانندگی در باد شدید
- تریلی و اتوبوسهایی که ارتفاع زیادی دارند همواره تحت تأثیر باد هستند.
- دوچرخه سواران و موتور سواران به هنگام وزش باد شدید در خطر هستند.
- باد شدید در مناطق خشک و نیمه خشک ممکن است همراه با گرد و غبار باشد. در چنین شرایط دید شما کم میشود و بهتر است چراغهای مه شکن را روشن کنید. با توجه به شرایط شاید بهتر باشد در محلی ایمن و مطمئن توقف کنید.
کیف امداد و کمکهای اولیه و لوازم
- اگر بیماری خاص دارید و به طور دائم قرص و دارو میخورید، از آن دارو در کیف کمکهای اولیه خود بگذارید. حتی بهتر است روی برگهای بیماری و نوع دارویی که مصرف میکنید را بنویسید.
- آب و بیسکوئیت، شکلات و غذای خشک، گردو و بادام و… را همواره در بستههای مجزا داخل ماشین بگذارید.
- لباسهای اضافی، پتو، چتر، کلاه و پانچو را در ماشین داشته باشید.
- مثلث خطر در دسترس بگذارید و در صورت لزوم آن را در فاصله ۴۵ متری خودرو قرار دهید.
- ابزار و لوازم یدکی خودرو، شارژر و مبدل برق خودرو به برق شهری، پاوربانک و… را همراه داشته باشید.
سخن پایانی با رانندگان
- پیش از شروع رانندگی از سلامت خودروی خود مطمئن شوید
- پیش از رانندگی مشیر را به طور ذهنی مرور کنید. ذهن خود را برای رانندگی آماده کنید
- سرویسهای دورهای گارانتی را انجام بدهید.
- پیش از شروع سفر وضعیت ترافیک و مدت زمان رسیدن به مقصد را در گوگلمپ چک کنید.
- درصورتی که در محلی با تصادف و توقف کامل خودروها مواجه شدید صبور باشید تا مسیر باز شود. هرگز از شانه خاکی و بیراهه نروید.
پایان
