- از بین رفتن میکرو ارگانیسم های خاک زیر چرخ خودرو؛
- ماجراجویی و تحمیل هزینه به طبیعت؛
- ورود مواد شیمیایی و فلزات سنگین خودرو به آب و خاک؛
- آتش سوزی در مراتع و جنگل‌ها؛
- بروز اختلال در رشد گیاهان و درختان؛
- ورود خودرو و بیابان‌زایی و افزایش گرد و غبار؛
- افزایش حجم زباله در طبیعت به واسطه ورود خودرو؛
- تبدیل راه شوسه و مال‌رو به جاده‌ی آسفالت؛
- اختلال در امر قلمرو گزینی جانداران؛
- تخلیه سریع آب‌های سطحی از مناطق طبیعی از رد چرخ خودرو؛
- ورود خودرو به طبیعت و ایجاد مرز در اکوسیستم؛
- ایجاد فرصت برای سودجویان و افراد ناشی؛
- ورود خودرو به طبیعت ایجاد مسیرهای جدید؛
- ورود خودرو و تصادف و کشتار جانداران؛
- خودرو و تجاوز به حریم امن زیستگاه حیوانات و پرندگان؛
- تخریب و نابودی پوشش گیاهی و درختان زیر چرخ خودرو؛
- فرسایش و تخریب خاک زیر چرخ خودرو؛
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: ورود خودرو به طبیعت عوارض بسیار و گاهی غیر قابل جبرانی دارد. ورود ناآگاهانه، مدیریت نشده و غیر مسئولانه، سلامت و امنیت، تعادل و توازن طبیعت را تهدید می‌کند.
استمرار ورود با خودرو به طبیعت، حتی معیشت، فرهنگ و هنجارهای جوامع محلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برخی بدون در نظر گرفتن اصول و ضوابط اکوتوریسم یا گردشگری پایدار به اسم طبیعت‌گردی و طبیعت دوستی با خودرو تا حلق طبیعت رانندگی می‌کنند.
امری که باعث نگرانی و واکنش برخی از متخصصان حوزه‌‌ی گردشگری نیز شده است.
بیشتر بدانیم: تفاوت طبیعت گردی و اکوتوریسم از زبان نمیا آذری
عوارض ورود خودرو به طبیعت و تبلیغات اغوا کننده
مجله گیچ gich.ir: معیشت برگزار کنندگان تورهای طبیعت‌گردی به پا یداری و سلامت، امنیت و تعادل طبیعت وابسته است.
شوربختانه برخی از ایشان، بیش از آنکه به فکر حفظ طبیعت و محیط‌زیست باشند به فکر منافع و سود خود هستند.
معضلی که باعث نگاه کالایی و مصرفی به طبیعت شده و سطحی نگری، عدم پذیرش مسئولیتها و… از جمله عوارض آن است.
تبلیغات رنگارنگ ایشان در فضای مجازی، با کلیدواژه‌هایی چون اوج هیجان و لذت، رهایی و حال خوب، دی‌جی و سیستم صوتی، شاد شاد، چای آتشی و شب نشینی دور آتش و… است.
لذت‌های زودگذری که شاید حال افراد را برای مدت کوتاهی خوب کند، اما استمرار آن حال طبیعت و جامعه محلی را بد می‌کند.
بیشتر بدانیم: ارتباط آفرود یا بیراه نوردی با تغییر اقلیم
ورود خودرو به طبیعت؛ مسئولیتها و وظایف ما
مجله گیچ gich.ir: ما زباله خودمان و حتی دیگران را از طبیعت جمع می‌کنیم…! این پاسخ برخی افراد طبیعت‌گرد (آفرودر یا بیراهه نورد)، لیدر یا راهنمای طبیعت‌گردی، به انتقادها است.
جمع‌کردن زباله فقط برای شروع خوب است. اما در مقابل سرعت تخریب محیط‌زیست زیر چرخ خودرو ایشان، بسیار ناچیز است.
اگر همچنان تمایل داریم با خودروهای سواری و شاسی بلند آفرود، به طبیعت برویم؛ بدانیم جمع کردن زباله تمام آن مسئولیت و وظیفه‌ای که در قبال حفاظت و نگهداری طبیعت داریم نیست.
بلکه باید عمیق‌تر به مسئله نگاه کرد. عوارض تولید صدای ناهنجار، رد سطحی و عمیق لاستیک خودرو، رد آتش و … تا سال‌ها در طبیعت باقی می‌ماند.
- توصیه های مهم برای سیزده به در
- طبیعت و طبیعت گردی
- راهنمای رانندگی در شرایط جوی نامساعد
- تکنیک‌های بقا در جنگل با دست خالی
- چرا و چطور در جنگل گم می‌شویم
ورود به طبیعت و روز جهانی خاک
مجله گیچ gich.ir: فائو هر ساله و در نقاط مختلف جهان، به منظور تأکید بر اهمیت خاک سالم و نیز مدیریت پایدار منابع خاک در ۵ دسامبر (۱۴ آذر)، با همکاری ذینفعان و شرکای ملی خود اقدام به برگزاری روز جهانی خاک می‌کند.
اختصاص این نام با موضوع خاک، توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دسامبر ۲۰۱۳ اتفاق افتاد. سپس روز ۵ دسامبر ۲۰۱۴ را به عنوان اولین روز جهانی خاک نامگذاری کردند.
خاک چیست؟
دکتر ناصر کرمی به مناسبت روز جهانی خاک ۲۰۱۸:
“…قدم نخست برای آنکه خاک را بشناسید آن است که بدانید خاک یک موجود زنده است. خاک متولد می‌شود، رشد می‌کند و نفس می‌کشد. دوره‌های کودکی و جوانی و بلوغ دارد. خاک می‌تواند شاداب و پرتوان یا خسته و ناتوان باشد؛ خاک می‌تواند که به قتل برسد. خاک همه ویژگی‌های یک موجود زنده را دارد از جمله نیاز به مراقبت و محبت…”
ناصر کرمی۲۰۱۸
بیشتر بدانیم:توصیه های سازمان جهانی گردشگری
عوارض ناشی از ورد خودرو به طبیعت
۱. فرسایش و تخریب خاک زیر چرخ خودرو؛
مجله گیچ gich.ir: متخصصان علوم خاک این عنصر را به عنوان یک عنصر تجدیدناپذیر تلقی می‌کنند.
چرا که تشکیل یک سانتی متر خاک بسته به شرایط جغرافیایی به یکصد تا یک هزار سال زمان نیاز دارد.
تشکیل یک سانتی متر خاک در مناطق گرم و خشک، مانند ایران نیازمند بیش از ۴۰۰ سال زمان است. شاید در طول زندگی چند نسل ایرانی هیچ خاکی تشکیل نشود. (علیرضا فلاح نصرت آبادی، دبیر انجمن علوم خاک، خبرگزاری آنا)
۲. تخریب و نابودی پوشش گیاهی و درختان زیر چرخ خودرو؛
مجله گیچ gich.ir: ردد خودرو باعث له شدن گیاهان نورس یا تازه به گل نشسته می‌شود؛ نهال‌ها فرصت رشد پیدا نمی‌کنند.
مسیرهای جدید و انشعاب‌های بیشتری در طبیعت ایجاد می‌شود.
این امر باعث اختلال در رژیم غذایی جانداران، افزایش احتمال سیل، بیابان‌زایی،فقر خاک،فرسایش خاک و از دست دادن چشم‌انداز‌های طبیعی می‌شود.
برای نمونه له و نابود شدن درختان کهن‌سال تاغ و گز در منطقه‌ای مانند مرنجاب…؛ هرچند درختان تاغ و گز در مقابل گرمای شدید، توفان شدید و خشک‌سالی مقاوم و پایدار هستند.
اما رشد به شدت کندی داشته و از این رو نیاز به توجه و حمایت جدی دارند. البته نباید از نقش مهم و موثر بوته‌هایی چون گون را در زیست‌بوم‌ها نادیده گرفت.
ریشه‌ی برخی درختان جنگلی تا سطح زمین گسترش پیدا می‌کند. راه رفتن روی آن در بلند مدت باعث اختلال می‌شود، چه برسه به عبور خودرو، دوچرخه و موتور سیکلت.
۳. عوارض ورود خودرو به حریم امن زیستگاه حیوانات و پرندگان؛
مجله گیچ gich.ir: شاید برخی بگویند برای رهایی از تمام ناهنجاری و شلوغی‌های شهر… به طبیعت می‌روند.
اما گویا عادت‌های شهر نشینی نمی‌خواهند گریبان ایشان را رها کنند!
صدای خودرو، صدای دستگاه پخش، فریاد و جیغ، مصداق‌های تجاوز به حریم زندگی حیوانات و پرندگان است.
حتی برخی همراه گروه و تور خود دی‌جی می‌برند!
این مسائل باعث تغییر رفتار، انزوا، استرس و حتی تغییر زمان جفت‌گیری و بروز مسئله در زادآوری جانداران می‌شود.
۴. ورود خودرو و تصادف و کشتار جانداران؛
مجله گیچ gich.ir: سالانه تعداد زیادی از حیوانات و پرندگان در جاده‌های بین شهری و میان گذرها کشته می‌شوند؛
اما آمار دقیقی از کشتار جانداران به واسطهی ورود برخی افراد با خودرو به طبیعت وجود ندارد.
بیشتر بدانیم: گزارش مسابقات آفرود در مرتفع ترین پیست! جهان
۵. عوارض ورود خودرو و ایجاد مسیرهای جدید؛
مجله گیچ gich.ir: امروز تردد با خودرو به عناوین مختلف به مناطق مختلف طبیعت مانند جنگل‌های مازندران، میراث جهانی لوت و کویر‌های ایران صورت می‌گیرد.
برخی آفرودرها یا بیراهه‌نوردان ترجیح می‌دهند بیشتر به مناطق بکری از طبیعت بروند که تا کنون کسی به آنجا نرفته است و این را افتخار می‌دانند. ژ
ترددهای پی در پی و غیر مسئولانه از سوی برخی باعث ایجاد مسیرهای غیر رسمی جدید به اعماق طبیعت می‌شود.
هرچه آفرودرها پیش می‌روند،پشت سرشان خودروهای سواری مانند پراید (افراد ناشی و نا آگاه) آن‌ها را دنبال می‌کنند.
انشعاب‌های بی شمار از اولین مسیر که گروه‌های پیش‌تاز، به مرور بیشتر و بیشتر می‌شود و این یک عامل جدی برای برهم خوردن نظم طبیعت است.
۶. ایجاد فرصت برای سودجویان و افراد ناشی؛
مجله گیچ gich.ir: تردد بی رویه و بدون مدیریت با خودرو در طبیعت، فرصتی برای شکارچیان و افراد سود جو است. آن‌ها تا در پوشش طبیعت‌گرد و افراد معمولی وارد مناطق شوند.
حتی انتشار عکس و فیلم طبیعت‌گردان، محیط‌بان‌ها و… از حیات وحش کار را برای سودجویان راحت می‌کند.
افراد ناشی هم که از اصول طبیعت‌گردی کمتر می‌دانند با حضور خود منطقه را با چالش‌های متنوعی روبرو می‌کنند.
۷. ورود خودرو به طبیعت و ایجاد مرز در اکوسیستم؛
مجله گیچ gich.ir: شاید باورش سخت باشد، اما مسیرهای ایجاد شده چه رد چرخ خودروها باشد و چه مسیرهای پاکوب در طبیعت، زندگی و رفتارهای زیستی جانداران را مختل می‌کند
این مسیرهای غیر متعارف مرزهایی را ایجاد می‌کند و تردد دائمی در آن باعث می‌شود جانداران تا جایی که احساسا امنیت کنند از این مسیرها دور شود.
احتمالا بسیاری از حیوانات و پرندگان توانایی انتقال تجربه بین خود و از نسلی به نسل دیگر را دارند؛
اگر خاطره تلخی از این مسیرها داشته باشند، ممکن است هیچ‌گاه از آن عبور نکنند. این باعث قطع دسترسی آن‌ها به بخشی از قلمرو یا زیستگاه‌شان می‌شود.
این مسئله به معنی کاهش دسترسی جانداران به آب و غذا است.
همینطور باعث افزایش تنش و استرس به دلیل نا توانی در بروز رفتارهای طبیعی و زیستی است.
۸. تخلیه سریع آب‌های سطحی از مناطق طبیعی از رد چرخ خودرو؛
مجله گیچ gich.ir: مسیرهای ایجاد شده باعث تخلیه سریع‌تر آب می‌شود.
سرعت فرسایش خاک بیشتر شده و رطوبت زمین در فصل گرم به شدت کاهش پیدا می‌کند.
این مسیرها به واسطهی تخریب پوشش گیاهی زیر چرخ خودرو، موتور سیکلت، دوچرخه و حتی مسیرهای پاکوب، ایجاد می‌شوند.
مسیرهای جنگلی که در گذشته توسط چوب‌برها ایجاد شده، جولان‌گاه برخی افراد غیر مسئول و ناآگاه است.
با خودروهای آفرود و حتی پراید به محل می‌روند و رسما مسیر گل و شل را شخم می‌زنند!
“…از دست رفتن رطوبت خاک در عمده مساحت ایران،
دکتر ناصر کرمی
نه فقط مهم‌ترین مسئله محیط زیستی، بلکه به نظر من اساسا مهم‌ترین مسئله ایران است
. آنچه که در نهایت چشم انداز آینده ما را شکل خواهد داد…”
تخلیه سریع آب از جنگل و مرتع، باعث بروز سیل در جایی دیگر می‌شود. کم آبی و خشکیدگی زمین در فصل گرم از جمله عوارض این مسیرها است.
۹. اختلال در امر قلمرو گزینی جانداران؛
مجله گیچ gich.ir: حیوانات در طبیعت همواره در تکاپو و حرکت هستند، ما خیلی از مسائل در مورد رفتارها و چگونگی زندگی حیوانات را نمی‌دانیم و قرار نیست هم بدانیم.
یعنی قرار نیست اگر وارد زیستگاه حیات وحش شدیم خودشان و رفتارشان را به راحتی ببینیم و رصد کنیم.
حیوانات هم دل خوشی از انسان ندارند. وقتی صدای موتور خودرو و موسیقی، فریاد، بوی عطر و عرق، دود، کباب و… را حس می‌کنند، بیشتر و بیشتر از دید پنهان می‌شوند.
آن‌ها به ناچار خودشان را در اعماق جنگل پنهان می‌کنند و با استرس به انزوا می‌روند.
پلنگ و دیگر حیوانات قلمرو گزین را تصور کنید. آن ها محدوده‌های بزرگی را روزانه یا در طول فصل باید سرکشی و علامت‌گذاری کنند؛
آیا وجود راه‌ها و حضور دائمی انسان و خودرو باعث اختلال جدی در روند فعالیت‌های طبیعی حیوانات نمی‌شود؟
۱۰. تبدیل راه شوسه و مال‌رو به جاده‌ی آسفالت؛
مجله گیچ gich.ir: تردد دائمی با انواع خودرو به مناطق طبیعی مدیران ناآگاه را ترغیب می‌کند تا مسیرهای خاکی را سامان‌دهی کنند،مانند مسیر دسترسی به دریاچه گهر.
سامان‌دهی به معنای آسفالت کردن مسیرهای غیر حیاتی شوسه است و در کنارش طرح‌های مختلفی مانند تاسیس رستوران،اقامتگاه و خدمات گوناگون شکل می‌گرد.
مسئولین به بهانه رفاه مسافران، سیمای طبیعت را با بتون و فولاد مخدوش می‌کنند. مانند دره اخلمد در شهرستان چناران، نزدیک مشهد.
۱۱. افزایش حجم زباله در طبیعت به واسطه ورود خودرو؛
مجله گیچ gich.ir: نمی‌شود در طبیعت قدم به قدم مخزن زباله قرار داد. حتی اگر به دنبال برخی افراد یک مخزن زباله بفرستیم باز زباله‌‌ی خود را روی زمین رها می‌کنند.
ورود مدیریت نشده و غیر مسئولانه خودرو سواران و آفرودها باعث افزایش میزان حجم زباله در طبیعت می‌شود.
مانند حاشیه‌ی کاروانسرای مرنجاب،جنگل‌های شمال کشور،حاشیه دریاچه‌ها و آبگیرها…
۱۲. ورود خودرو و بیابان‌زایی و افزایش گرد و غبار؛
مجله گیچ gich.ir: تردد خودرو ها در مسیرهای نا متعارف (طبیعت) باعث از بین رفتن سله یا همان لایه‌‌ی سخت و نازک سطح خاک می‌شود.
تردد خودرو ها به صورت دشت‌بانی و گروهی نامنظم، برگزاری رالی و همایش‌ها خارج از ظرفیت برد، باعث تسریع فرآیند بیابانی شدن و تخریب زمین می‌شود.
۱۳. بروز اختلال در رشد گیاهان و درختان؛
مجله گیچ gich.ir: گرد و غباری که از زیر چرخ خودرو در مسیرهای شوسه و غیر متعارف بلند می‌شود، روی شاخه، برگ میوه و محصول گیاهان و درختان کشاورزان و مراتع و جنگل‌ها می‌نشیند.
با مسدود شدن منافذ تنفسی سطح برگ، ممکن است گیاه یا درخت در بلند مدت دچار بیماری و خشکیدگی شود.
بیشتر بدانیم: اصول طبیعت گردی در راستای حفظ محیط زیست
۱۴. آتش سوزی در مراتع و جنگل‌ها؛
مجله گیچ gich.ir: ایجاد مسیرهای جدید تردد خودرو در طبیعت دسترسی افراد نابلد و نا آگاه را به طبیعت و زیستگاه حیوانات بسیار آسان می‌کند. امروز کمتر منطقه‌ی طبیعی را می‌توان مثال زد که پراید به آنجا نرفته باشد.
- رها کردن تنگ شکسته قلیان و بطری‌های مختلف؛
- ماجرا جویی کودکان با کبریت و فندک بدون کنترل و نظارت والدین؛
- تصادف خودرو ها با هم؛
- پختن غذا و… روی آتش بارها در جنگل‌ها و مراتع مختلف کشور باعث آتش سوزی شده است؛
۱۵. ورود مواد شیمیایی و فلزات سنگین خودرو به آب و خاک؛
مجله گیچ gich.ir: ورود برخی از آلایندگی‌های خودرو غیر قابل انکار است.
روغن، گریس، بنزین و… ترمز هنگام عبور خودرو ها از داخل رودخانه‌ها و مسیرهای خاکی ( طبیعت) به طور مستقیم باعث مسمومیت و آلودگی آب، خاک، گیاهان و جانداران می‌شود.
آب رادیاتور، ضد یخ، ضد جوش، مایع شوینده‌ی شیشه و حتی آزبست ساییده شده در دیسک هم آلاینده هستند.
۱۶. ماجراجویی و تحمیل هزینه؛
مجله گیچ gich.ir: درک زیبایی جهان هستی و رسیدن به آرامش، الزاما به مصنوعات تکنولوژیک نیازمند نیست.
این‌جا باید بگوییم صرف در اختیار داشتن یک خودرو هیچ کس طبیعت‌گرد نمی‌شود.
افراد نابلد و ناآگاه با ورود غیر مسئولانه و بدون آینده نگری به طبیعت، هم جان خودشان را به خطر می‌اندازند، هم هنگام گم شدن هزینه بسیاری را به طبیعت تحمیل می‌کنند.
هرچند بحث نجات جان انسان است، اما تردد تعداد زیادی خودرو، موتور و به پرواز در آمدن هلیکوپتر ردپای اکولوژیک و تاثیرات نا مطلوب خاص خود را دارد.
۱۷. از بین رفتن میکرو ارگانیسم های خاک زیر چرخ خودرو؛
مجله گیچ gich.ir: خاک به عنوان یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های میکروبی محل رشد و تکثیر انواع مختلف میکروارگانیسم‌ها در طبیعت است. از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها، جلبک‌ها، گلسنگ‌ها و پروتوزوآها در خاک یافت می‌شوند.
مخصوصا کرم‌های خاکی که نقش عمده و مهمی در پایداری و بهبود زیست بوم ها دارند که با تردد خودرو در طبیعت زیر خا ک له می‌شوند.
پس چه باید کرد، راهکار مسئله ورود خودروها به طبیعت چیست؟
مجله گیچ gich.ir: آیا ورود به طبیعت با خودرو، آن درک و شناخت لازم و عمیق از جهان هستی را برای ما فراهم می کند؟
مخصوصا هنگامی که با خودرو تا بیخ طبیعت می‌رویم، اما حتی ۵۰ قدم مفید روی زمین راه نرفته‌ایم و به شهر بر می‌گردیم…!
از خودمان بپرسیم برای چه به طبیعت می‌رویم؟ که فقط با خودرو دوری زده باشیم، پس چه الزام و چه نیازی وجود داشته؟!
هنر آن است که افراد با وجود تمام قدرت و توانمندی‌هایی که داریم، در مقابل طبیعت سلاح و ابزار خود را زمین بگذارند و پیاده (تسلیم) باشند.
هنر آن است که افراد به احترام خودشان و دیگر زیست‌مندان پیش از ورود به طبیعت، خودرو را در محلی خارج از محدوده طبیعت پارک کنند.
سپس با رعایت اصول اکوتوریسم و گردشگری شرافت‌مندانه با کوله پشتی و پای پیاده وارد عرصه شود.
پایان پیام
ویرایش سوم – دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ – ساعت ۱۰:۴۰
ویرایش دوم – چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ – ساعت ۳:۵۲ بامداد
ممنون از مطالب خوبتون
درود بر شما
از اینکه به ما سر زدید سپاس‌گزاریم…
پایدار باشید
ممنون از مطالب خوب و به جاتون لطفا مطالب به روزتر و در برای همه سنین بخصوص کودکان ارائه بدهید
درود بر شما
چشم، حتما
شاداب و سلامت باشید