مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: زیستگاه درخت یا درختچه زالزالک (گیچ – Hawthorns) در پهنه وسیعی از کشورهای قاره امریکا، اروپا و آسیا است. کریس هوپ “Chris Hope” طی یادداشتی که به زبان انگلیسی در سایت پرماکالچر منتشر کرده، از ویژگیهای زالزالک در بریتانیا گفته که در ادامه میخوانیم.
زالزالک Hawthorns
زالزالک در بریتانیا – مجله گیچ
همزمان با ماه می (نیمه اردیبهشت)، گلهای-می may-flowers میآیند. زالزالکهای فرح بخش اکنون پوشیده از شکوفه، در بالا و پایین بریتانیا دیده میشوند. بدون شک زالزالک یکی از گیاهان چند منظوره “ضروری” برای منظومه فرهنگی منطقه معتدل و کشاورزی پایدار (permaculture) است.
ساکنان جزیره قرنها است که از این گیاه برای محصور کردن زمین استفاده میکنند. آنها مانعی موثر در برابر انسان و حیوان هستند. انبوه با شکوه گلهای بهاری زالزالک، امضای ماه می در سراسر انگلیس است. شاخهها و خار زالزالک، بخشی از آیین بسیار قدیمی ماه می، هستند.
برگهای جوان، شکوفهها و توت berries (میوه زالزالک) همه خوراکی هستند. زالزالک سرشار از خواص دارویی گیاهی با ارزشی است. در مناطق مختلفی مانند: دوان Devon، جزیره مان Man و مناطق مرتفع اسکاتلند، زالزالک استفاده دارویی دارد. زالزالک به طور سنتی در طب عامیانه، به عنوان داروی مقوی اصلی قلب استفاده میشود. همچنین اهالی این مناطق برای تعادل فشار خون از آن به عنوان دارو استفاده میکنند.
حدود ۲۵۰ گونه Crataegus وجود دارد که بسیاری از آنها را می توان در انگلیس پرورش داد. برخی از گونههای زالزالکِ بومی چین، میوههای بسیار بزرگتر و خوشمزهتری نسبت به گیاهان بومی ما تولید می کنند. گونه زالزلک چینی را میتوان در اینجا بدون دشواری زیاد، پرورش داد.
آشنایی با زالزالک Crataegus
شکوفه زالزالک اوراسیا – مجله گیچ
نام عمومی Crataegus از یونانی- Kratos به معنی قدرت گرفته شده است. نام گونه monogyna نشان می دهد که این گونه حاوی یک (تک) دانه (gyna) است. در حالی که C.leavigata به طور معمول دارای دو دانه است.
زالزالکها از خانواده گل رز هستند. با برگهای بیضی شکل (البته در مورد زالزالک اغلب دارای لوب عمیق) و دندانههای حاشیه آن.
شکوفههای زالزالک دارای پنج گلبرگ سفید، پنج کاسبرگ سبز و پرچمهای متعدد هستند. به احتمال زیاد حالت صورتی رنگی برای گلبرگ رسیده خواهید دید. برخی از نمونهها گلبرگهای صورتی دارند. زالزالک معمولاً در طی ماه مه شکوفا میشوند، ارقام زود گل هم وجود دارند که در ایجاد پرچین استفاده میشوند.
میوههای زالزالک تا سپتامبر (مهر ماه) رسیده و قابل خوردن میشوند. پوست قرمز آنها، گوشت زرد خامهای را دربر گرفته است. بافت میوه زالزالک در حالت رسیده شبیه بافت آووکادو است. من متوجه شدم که نوع تیرهترِ haws از قرمز روشن خوش طعم تر هستند و طعم نزدیک به سیب تولید میکنند.
شاخه های زالزالک با خارهای تیز به طول تقریبی ۲.۵ سانتی متر پوشیده شده است. خارها میتوانند زخم ناخوشایندی در دست و بدن ایجاد کنند، البته به اندازه خار سیاه (Prunus spinosa ) بد نیستند. در هنگام جستجوی میوه در اطراف این گیاهان بیشتر مراقب باشید.
زیستگاه زالزالک
درخچه زالزالک در کنار سنگهای آهکی – مجله گیچ
زالزالک (Crataegus monogyna) در سراسر اروپا و خاورمیانه یافت میشود. زالزالک در بریتانیا به طور سنتی یک بخش اصلی از پرچین است .
زالزالک Crataegus monogyna در زمینهای جنگلی به ویژه در حاشیه و کنار جادهها یافت میشود. گاهی اوقات آن را در باغهای کوچک خواهید دید. در بسیاری از مناطق زالزالکها به صورت تکی (تک درخت) هستند. گونههای مختلف کراتاگوس برای پرورش در فضای سبز شهری مناسب هستند.
محصول زالزالک Hawthorns berries
قسمتهای مورد استفاده: برگهای جوان ، گلهای تازه و دانههای میوه.
hawthorn-crataegus-gich.ir
میوه، برگ و شکوفه زالزالک – مجله گیچ
برگ و گل زالزالک در بریتانیا ماه آوریل و می، آماده مصرف است. زالزالک مانند درختان دیگر در اواخر ماه ژوئیه، شاخه و برگهای جدید ایجاد میکند. این فرصت دیگری برای برداشت برگهای تازه است، اگرچه در مقادیر بسیار کمتر.
میوه زالزالک: اواخر ماه سپتامبر-اکتبر (پائیز) با توجه به گونه و شرایط اقلیمی به دست میآید.
ترکیبات زالزالک Hawthorns
ترکیبات زالزالک شامل:
- گلیکوزیدهای فلاونوئید (۱-۲٪ ، از جمله روتین و کوئرستین)
- تاننهای تغلیظ شده (پروییانیدین های الیگومریک ۱-۳)) ساپونینها
- کومارین گلیکوزیدهای سیانوژنیک
فواید زالزالک Hawthorns
در طب سنتی بریتانیا از آن برای تقویت قلب، تنظیم فشار خون، گشادی عروق، شل کننده، استفاده میشود.
داروشناسی و موارد استفاده
زالزالک در تهیه برخی از خوراکهای دارویی انگلیس، استفاده میشود. به معنای واقعی کلمه در همه جا، چون فواید سلامتی زالزالک بسیار زیاد است و به راحتی میتواند در رژیم غذایی شما وارد شود.
زالزالک به طور سنتی برای درمان تصلب شرایین، فشار خون بالا و نارسایی قلبی استفاده میشد. این بیماریها، قاتل رایجی در جوامع غربی به ویژه انگلیس هستند. اکنون علم پزشکی از توانایی زالزالک برای کمک به درمان و جلوگیری از انواع بیماری های قلبی عروقی اطلاع دارد.
معروف است که مولکولهای فلاونوئید، رگهای خونی را گسترش داده و مویرگها را تقویت میکنند. زالزالک به گسترش رگهای خونی کمک کرده و به گردش خون کمک قابل توجهی میکند. زالزالک به تغذیه، ذخیره انرژی و آزاد سازی انرژی عضله قلب را بهبود میبخشد. بنابراین این گیاهان احتمالاً برای افرادی که فشار خون بالا و آریتمی قلبی دارند ایده آل است.
برگها، جوانههای گل در حال ظهور و گلها، از موارد مفید سالاد در اوایل بهار هستند. همیشه برگهای تازه و خوش طعم را به جای برگهای مسن و سخت تر برداشت کنید. برگهای جوان دوست داشتنی هستند و با چغندر، هویج و زنجبیل مخلوط و خرد میشوند.
با خوردن میوه زالزالک مشخص شده که در بدن، بیشتر عملکرد یک آنتی اکسیدان به نام سوپراکسید دیسموتاز را تحریک میشود. این آنزیم باعث مهار مولکولهای مضر رادیکالهای آزاد میشود.
میتوانید میوهها را خشک کنید، ممکن است پودر آن را به عنوان چاشنی صبحانه استفاده کنید. حتی میتوان آنها را به مانند سس، مربا یا ژله نگهداری کرد. پودر آن را به غذا اضافه کنید.
زالزالک هیچگونه منع مصرفی برای استفاده ندارد. البته گویا با داروهای فشار خون تداخل دارد. گزارش شده که ممکن است زالزالک ممکن اثربخشی آنها را افزایش دهد. همینطور با گلیکوزیدهای قلبی foxglove تعامل داشته باشد! بیمارانی که قبلاً از داروهای قلبی استفاده کردهاند باید قبل از مصرف خوراکی و دارویی زالزالک از مشاوره تخصصی پزشک خود استفاده کنند.
پایان
