شعار امسال روز جهانی آب، در روز ۲۲ مارس۲۰۲۰ به “آب و تغییرات اقلیمی – Water and Climate Change” و ” چگونگی پیوند جدایی ناپذیر این دو” اختصاص یافته است.
یونسکو
روز جهانی آب و تغییرات اقلیمی
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: آب با ارزش‌ترین ماده مرکب بر روی سیاره زمین است. مولکول آب از پیوند کووالانسی هیدروژن و اکسیژن با فرمول شیمیایی H۲O تشکیل می‌شود.
هر ساله (۳ فروردین) مصرف مسئولانه از آب توسط یونسکو، با هدف جلب توجه همگان به اهمیت آب برگزار می شود.
شعار سال ۲۰۱۹ آب برای همه Water for all و شعار سال ۲۰۱۸ “طبیعت برای آب Nature For Water” بود.
نام گذاری روز جهانی آب
مجله گیچ gich.ir: روز جهانی آب، به منظور تمرکز بیشتر بر “بحران جهانی آب” توسط سازمان ملل متحد ۱۹۹۳ نام‌گذاری شد.
هر ساله مردم و سازمان‌ها با اقداماتی برای مقابله با بحران آب، روز جهانی آب (۲۲مارس) را گرامی می‌دارند. امروزه از هر ۳ نفر، یک نفر (حدود ۲.۲ میلیارد نفر) بدون دسترسی به آب آشامیدنی سالم، در جهان زندگی می‌کند.
آب “مایه حیات”
مجله گیچ gich.ir: آب مایه حیات روی زمین است. بحران آب باعث شده کشف آب در سیاره‌های دیگر یکی از بهانه‌های کاشفان فضا باشد.
همواره و همه روزه تمامی جانداران و ما برای زنده ماندن و بقا به آب نیاز داریم. همینطور آب برای تامین و تولید غذای جوامع بشری، رشد گیاهان، رشد درختان، تولید انرژی، بهداشت و سلامت جهانی ضروری است.
پیشنهاد ویژه: اصول سبزگرا به قلم دکتر ناصر کرمی
شعار روز جهانی “آب و تغییرات اقلیمی”
مجله گیچ gich.ir: تغییرات اقلیمی به طور فزاینده‌ای بر سبک زندگی و سلامت بشر و دیگر زیستمندان تاثیر می‌‌گذارد. همواره دسترسی به آب پاک برای مصرف روزانه (نوشیدن، پختن و بهداشت فردی) کاهش می‌یابد.
شاید ما به طور دقیق نمی‌توانیم بگوییم که ابتدا تغییرات اقلیمی باعث بحران آب شده یا برعکس. اما می‌دانیم که نظام هستی همانند زنجیره‌ای به هم پیوسته و به هم وابسته است. اگر در یک حلقه از این زنجیره اختلالی ایجاد شود، کل نظام هستی دچار اختلال می‌شود.
پیشنهاد ویژه: بشر چطور باعث گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی شد؟
طی دهه‌های گذشته، منابع و جریان‌های آب در جهان، همواره دستخوش تغییرات خارج از نظم طبیعت شده است. مانند سد سازی، انحراف مسیر آب، انتقال آب و…
همچنین سفره‌های آب زیرزمینی و سطحی، با ورود فاضلاب (پساب) خانگی، صنعتی، کشاورزی و شیرابه زباله‌ها آلوده می‌شوند.
پیشنهاد ویژه: راهکاری کاربردی برای کاهش تولید پسماند و شیرابه
تامین آب آشامیدنی، آب کشاورزی، دامپروری، صنایع و کارخانه‌ها حیات و بقای تمام موجودات را به خطر انداخته است.
ترویج مصرف گرایی و کالا محوری توسط جهان سرمایه داری، باعث شده ذخایر آب سالم، روز به روز محدودتر شوند.
تک ساحتی شدن انسان کار را به جایی رسانده که حیات، بقا و سلامت دیگر موجودات زنده برایش اهمیتی ندارد.
در حالی که هزاران موجود زنده در نقاط مختلف جهان زندگی می‌کنند. هر یک از آن‌ها نقش مهمی در چرخه طبیعت و نظام هستی دارند.
رفتار غیر مسئولانه و منفعت طلبانه توده‌ها با هدایت نظام سرمایه داری، “حیات در زمین” را تهدید می‌کند.
ردپای آب در تغییرات اقلیمی
مجله گیچ gich.ir: انحراف مسیر رودها، حفر چاه عمیق و سد سازی، همگی برای تامین نیاز‌های انسان است. نیاز به خوراک، پوشاک، مسکن، انرژی، بهداشت، تفریح و…
پس آنچه که نمی‌توان کتمان کرد، ردپای آب در سبک زندگی تک تک نسل بشر است. هرچه ما سبز گرا باشیم و از سبک زندگی سبز پیروی کنیم، مجموع میزان آب مصرف شده کم می‌شود.
اما نظام سرمایه داری در مقابل سبک زندگی سبز قرار گرفته است. منافع نظام سرمایه داری در مصرف و تولید بیشتر است. جهان سرمایه داری با استفاده از تمامی ابزارها و امکانات خود، همواره توده‌ها را به مصرف بیشتر دعوت و ترغیب می‌کند.
پیشنهاد ویژه: ردپای آب، آب مجازی و تجارت آب مجازی چیست؟
پیشنهاد ویژه: ۳۵ راهکار برای حفاظت از ذخایر آب، با دور نریختن غذا
نگاه ابزاری به آب و تهدید زمین
مجله گیچ gich.ir: رابطه یک طرفه انسان با طبیعت برای تامین نیازهایش، زمین را با چالش جدی مواجه کرده است. رویکرد مصرف گرایانه در جوامع سرعت تغییرات اقلیمی را بیشتر می‌کند.
انسان به مدد تکنولوژی و با چاشنی خودخواهی، کمترین حق را برای طبیعت قائل شده است. سد سازی، حفر چاه، انتقال آب و انحراف جریان آب، مقدمه بر پایان تمدن‌های بزرگ است.
برای نمونه پروژه آناتولی جنوبی یا گاپ که توسط ترکیه اجرا شد. ترکیه سد‌هایی روی رودخانه‌های دجله و فرات ساخت و باعث ایجاد اختلال جدی در نظم طبیعت شد.
“میان رودان” یا “بین النهرین” گهواره تمدن است. تمدن‌هایی چون سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی، کاسی، عیلام و ماد. اکنون این سرزمین به “گهواره تروریسم و کانون ریزگرد” تبدیل شده است.
ریزگردها هر سال با سرعت و گستردگی بیشتری در منطقه و مخصوصا ایران پخش می‌شوند. سلامتی و معیشت هزاران نفر دستخوش تغییر شده است.
رفتار غیر مسئولانه و منفعت طلبانه ترکیه با اقدامات نابخردانه در عراق، سوریه و ایران تشدید شد. نمونه آن خشکاندن تالاب هورالعظیم برای اکتشاف نفت و مالچ پاشی در شن زارهای خوزستان است.
شن‌زار یا تپه‌های ماسه‌ای که به طور طبیعی دارای پوشش گیاهی و حیات جانوری هستند.
سدهای کوچک در مسیر سرشاخه‌های دجله، فرات و کارون ساخته شد. همینطور سدهای بزرگی روی این رودخانه‌ها ساختند. در حالی که ساکنان پایین دست رود از حق طبیعی خود، محروم ماندند.
بقای بسیاری از پرندگان، چرندگان و آبزیان، هزاران سال به آب این رودها وابسته بوده است.
دگرگونی یا حذف هر حلقه در زنجیره نظام هستی، تلنگری بر دومینوی تخریب زیست بوم‌ها است. مخصوصا که آب اصل و اساس حیات موجودات و تمدن‌های بشری است.
پیشنهاد ویژه: آیا تفاوت میان انواع آب‌های بسته بندی را می‌دانید؟
پیشنهاد ویژه: خطرات و بیماری‌های ناشی از بطری پلاستیکی آب و بهترین جایگزین‌های آن
آب و پیشگیری و مقابله با کرونا
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: هرجا آب باشد، آبادانی هم است. تمدن‌های بزرگ بشری در کنار رودهای بزرگ (منابع آب پایدار) شکل گرفته‌اند.
در دوران معاصر با رشد و پیشرفت علم و تکنولوژی جمعیت انسان‌ها به طور فزاینده‌ای زیاد شد.
پیشنهاد ویژه: ذخایر آب زیر زمینی و جنگ جهانی بر سر آب
در ایران صد‌ها سال است که توانستیم در نقاط دور از منابع آب پایدار، شهر خود را پایه گذاری کنیم. این مهم به لطف تکنولوژی حفر قنات میسر شد، اما امروز بحث سد، انتقال آب و عدم بازیافت و تصفیه آب استفاده شده است.
بگذریم، آب در کنار خاک و خورشید پاک کننده است. یعنی گذشته از نقش مهم آب برای نوشیدن و زنده ماندن، در تامین بهداشت فردی و جمعی نیز موثر است. ساده‌ترین حالت حمام کردن و شستن دست‌ها بعد از توالت است.
با شیوع ویروس کرونا، سازمان جهانی بهداشت بر شستن دست‌ها با آب و صابون تاکید کرد. در حالی که هیچوقت نگفت شیر آب را به طور منقطع باز و بسته کنید تا آب هدر نرود!
ما هرگز نمی‌توانیم نقش مهم آب در مقابله و پیشگیری از انواع بیماری‌ها را نادیده بگیریم. ما برای حفظ سلامتی خودمان و نسل‌های آینده نیازمند آنیم تا به آب توجه جدی‌تری داشته باشیم.
پیشنهاد ویژه: راهکارهای فردی برای مقابله با ویروس کرونا
پیشنهاد ویژه: سبک زندگی سبز و راهکارهای سلامتی
فاضلاب بیماری‌زا
مجله گیچ gich.ir: با شیوع کرونا مصرف آب در ایران و قطعا در جهان افزایش یافته است.
طی این مدت آب سالم زیادی به فاضلاب تبدیل شده است. آبی که همراه با عفونت و مواد شوینده شیمیایی دوباره به زمین باز می‌گردد.
نباید این حقیقت را فراموش کنیم، جهان همواره با چالش تغییرات اقلیمی و بحران کمبود منابع آب سالم روبرو است.
بارش‌های جوی کمتر شده و احتمالا تابستان ۱۳۹۹ -۲۰۲۰ یکی از سخت ترین تابستان‌های دوران معاصر است.
اکنون آب سالم بهداشت و سلامت ما را در تامین می‌کند. اما نادیده گرفتن امر مهم بازیافت و تصفیه آب پس از مصرف به تهدید فردی و اجتماعی تبدیل شده است.
فساد عمومی در مدیریت شهر‌ها باعث شده تا سیستم‌های بازچرخانی و تصفیه فاضلاب شهری، به ثمر ننشیند.
پیشنهاد ویژه: راهکارها و ترفندهای بازیافت آب در خانه
پیشنهاد ویژه:داستان ویروس، سرماخوردگی و بیماری
همانطور که با جاری شدن سیل، فاضلاب با آب مخلوط می‌شود. ترکیبی که باعث شیوع انواع بیماری و تهدید سلامت عمومی می‌شود.
روز جهانی آب فرصتی است تا به دقت و تمرکز بیشتری به موضوع آب بپردازیم.
ردپای آب در زندگی خودمان را مورد بررسی قرار دهیم و رویه‌های بهینه‌تری را جایگزین مصرف‌گرایی کنیم.
پایان پیام
احسان میرزائی
