ردپای آب در محصولات کشاورزی

آب و سبک زندگی

مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: آب اساس زندگی در سیاره‌ی زمین است و بر خلاف روش‌های مختلف تولید انرژی ما نمی‌توانیم در جایی که نیاز داریم یک نیروگاه‌ تولید آب آشامیدنی درست کنیم. مقدار آب شیرین موجود در سیاره‌ی زمین تنها ۲.۵ درصد از مجموع کل آب‌ها است.

• علف چشمه غذای دانایان و فرزانگان
• راهکارهای مصرف بهینه گاز طبیعی
• آموزش پرورش لوبیای سحر آمیز
• آشنایی با کشاورزی خانگی
• راهکارهای نگهداری از جوجه یک روزه

تمدن‌ها و جوامع بشری از ابتدا در مناطقی که منبع پایدار آب مانند رود و چمشه وجود داشت، سکنا گزیدند و البته برای حفظ آن در برابر هجوم  همسایگان دفاع کردند.

اما همیشه شرایط برای جوامع یک‌سان نبوده است. برای نمونه ساکنان ایران از دیرباز با مشکل کم‌آبی و خشک‌سالی مواجه بوده‌اند و به کمک تکنولوژی حفر قنات صد‌ها سال حتی در حاشیه بیابان‌ها و کویر‌های ایران توانستند پایدار بمانند.

اما افزایش جمعیت جهان، بهبود کیفیت زندگی، تجمل‌گرای، مصرف‌گرایی و کالا محوری، سیاره‌ی زمین را با چالش‌های جدی روبرو کرده است.

چالش‌هایی که عمدتا عامل انسانی دارد و راه‌حل آن را باید در فرد فرد خودمان جست‌جو کنیم، در زندگی روزمره و سبک زندگی خودمان.

ردپای آب در محصولات کشاورزی و دامی

به گزارش مجله گیچ gich.ir: به احتمال زیاد دغدغه و نگرانی تامین آب برای کشاورزی فقط از سوی کشاورزان بوده و است.

اما امروزه ثابت شده که اگر شهروندان را مصرف‌ کننده‌ی صرف ندانیم. آن‌ها هم در دغدغه و نگرانی کشاورزان شریک هستند.

عوامل طبیعی نقش تاثیرگذاری در میزان بارش‌های جوی و استمرار خشک‌سالی در بسیاری از کشور‌ها داشته است.

راهکارها و ترفندهای بازیافت آب در خانه

کمبود و نبود آب برای تولید محصولات کشاورزی، باغی، دامی و کم شدن تدریجی این محصولات در بازار، افزایش ناگهانی قیمت آن و خالی ماندن سبد غذایی شهروندان نقطه‌ی اشتراک مهمی است که باعث دغدغه و نگرانی فراگیر در جوامع مختلف می‌شود.

بر اساس گزارشی که در گاردین منتشر شده است برای تولید یک کیلوگرم گندم در مناطق مختلف جهان با شیوه‌های کشت متفاوت بین ۵۰۰ تا ۴۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود. اما سالانه به میزان ۲ میلیارد تن مواد غذایی هدر می‌رود که معادل چیزی حدود ۵۰٪ از کل تولید است.

به عبارت دیگر ۳۰ تا ۵۰ درصد (۱.۲ تا ۲ میلیارد تن) از تمام مواد غذایی تولید شده  پیش از رسیدن به معده انسان نابود می‌شود.

جدول زیر بیانگر مقدار آب مورد نیاز برای تولید برخی محصولات است؛ شکلات با نیاز ۱۷۱۹۶ لیتر آب برای ۱ کیلوگرم در صدر جدول قرار دارد. تولید گوشت گاو، گوسفند و خوک نیز به آب زیادی نیاز دارد.

هرچند در جوامع بزرگ و کوچک انسانی تنوع غذایی و چشایی (ذائقه) بسیار متنوعی وجود دارد در مقایسه با تولید گوشت، غذای سبز نیاز به مقدار قابل توجهی آب دارد – به عنوان مثال ۱ کیلوگرم سیب زمینی از ۲۸۷لیتر آب استفاده می‌کند.

اگر شما می‌خواهید بدانید در یک وعده‌ی غذایی به طور غیر مستقیم چقدر آب مصرف کرده‌اید از جدول زیر کمک بگیرید.

نکته: برخی گیاه‌خواری را به دلیل ردپای آب کمتر تبلیغ می‌کنند؛ بله میزان آب مورد نیاز برای تولیدات گیاهی به نسبت از تولیدات دامی کمتر است؛ هرچند این استدلال در ظاهر منطقی به نظر می‌آید اما توجه به این نکات که محصولات گیاهی با چه منبع آبی، در کدام موقعیت جغرافیایی، روی چه خاکی، با چه نوع نیروی انسانی، با چه شیوه‌ی کشاورزی و… تولید شده، حایز اهمیت بوده و در نتیجه‌گیری بسیار مهم است.

یک وعده صبحانه چقدر آب می‌خورد؟

ابتدا ممکن است گمان کنید که هیچ آبی برای صبحانه مصرف نمی‌کنید؛ اما احتمالا بعد به یاد می‌آورید که برای تهیه‌ی چای یا قهوه از آب استفاده می‌کنید و در مجموع شاید ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر.

اما لازم است بدانید که فقط برای تهیه یک فنجان قهوه‌ی اسپرسو ۱۴۰ لیتر آب مصرف شده است. این مقدار آب مصرف شده حقیقتی است که نمی‌بینید. منظور از آب واقعی بکار رفته در قهوه، مقدار آبی است که برای پرورش، تولید، بسته‌بندی و حمل و نقل دانه‌های قهوه بکار رفته‌ است.

میزان آب واقعی مصرفی برای تهیه‌ی یک وعده صبحانه در:

• اروپا و ایالات متحد آمریکا: ۱۱۰۰ لیتر
• برزیل: ۱۱۰۰ لیتر
• هند: ۳۰۰ لیتر
• چین: حدوداً ۶۰۰ لیتر
• خاورمیانه: بین ۳۵۰ تا ۷۰۰ لیتر

تجارت آب مجازی چیست؟

به گزارش مجله گیچgich.ir: آب به عنوان نیاز اصلی و اساسی در تولید انواع محصولات کشاورزی، باغی، دامی و حتی صنایعِ متکی بر زیست‌بوم در فرایند تجارت به عنوان پشتوانه‌ای ناملموس به میزان تقریبی از کشوری به کشور دیگر صادر می‌شود؛ اما در این تجارت نگرانی‌هایی وجود دارد.

کشور‌های مبدا عمدتا جهان سومی یا در حال توسعه هستند، به زبان ساده آن‌ها برای بهبود وضعیت معیشت، ایجاد شغل، تامین‌ هزینه‌های کشور، حفظ جایگاه خود در بازار جهانی و… مجبور به قطع گسترده‌ی جنگل‌ها، تخریب مراتع، کشت تک محصولی بیشتر به شیوه‌های سنتی و نیمه مدرن، استخدام کارگران ارزان، حفر چاه‌های عمیق و بسیار عمیق، استفاده از انواع سموم و کودهای شیمیایی و… هستند.

شاید منافع حاصل از این رویه برای مدتی خوش‌حال کننده باشد، اما در ادامه با توجه به تغییرات اقلیمی اگر بهبودی در میزان بارندگی‌های جوی حاصل نشود داستان غم‌انگیزی در جهان شروع می‌شود؛ چرا که این جوامع سال‌ها با تمام توان آب‌های زیر زمینی خود که منابع استراتژیک محسوب می‌شدند را برای تولید بیشتر بیرون کشیدند و حراج کردند.

گفتم حراج منابع، به این دلیل که کشور‌های مبدا محصولات خود را بدون درنظر گرفتن ارزش واقعی، یعنی قیمت آبی که برای تولید آن مصرف شده است را به کشور‌های پیشرفته‌ صادر می‌کنند.

نکته: ممکن است شما اصطلاح آب مجازی را شنیده باشید. حتی در این متن هم به کار رفته باشد، برخی کارشناسان در استفاده از عنوان آب مجازی و آب واقعی با یک‌دیگر اختلاف نظر دارند.

در این متن منظور از هر دوی آن یکی است. همان آبی که در فرایند تولید یک محصول از صفر تا صد، مصرف شده است.

ردپای آب چیست؟

به گزارش gich.ir: دسته‌ بندی‌ها و توضیحات مختلفی برای ردپای آب وجود دارد؛ به طور کل ردپای آب همانطور که در توضیحات قبل گفته شد به آن مقدار از آب گفته می‌شود که برای رفع یکی از نیاز‌های انسان طی این فرایند‌ها مصرف می‌شود: برای رشد سیب‌زمینی در مزرعه یا خرمالو در باغ، برای تولید پارچه با کشت پنبه در مزرعه یا استخراج نفت و تولید الیاف مصنوعی در صنایع و…

مجموعه فرآیند‌های انسان‌ محوری که برای رفع یکی از نیاز‌ها و الزامات زیستی و غیر زیستی ما طراحی شده است شامل عنوان ردپای آب می‌شود.

مقدار آب در زنجیره‌ی تامین یک خودرو، در خدمات گسترده‌ای چون اینترنت، حمل و نقل، آموزش، گردشگری و… قابل بررسی است.

به طور طبیعی و بدون دخالت انسان برای رشد یک گیاه در مرتع یا درخت در جنگل، یک آهو یا فیل هم آب مصرف شده است.

آنجا که انسان برای رفع نیاز‌های مختلف خود از طبیعت برداشت می‌کند، مانند معدن‌کاری، برداشت درختان جنگلی، برداشت از مراتع، صید، شکار و… نیز شامل ردپای آب می‌شود.

اما ردپای آب محصولات مختلف تولید شده و ساخته‌ی‌ دست بشر از زمانی که وجود پیدا کرده و شکل گرفته تا زمانی که دیگر وجود نداشته باشد (تجزیه به عناصر سازنده) بر محیط تاثیر می‌گذارد.

مانند رها شدن کرک یا ریز الیاف مصنوعی لباس در آب، هوا و خاک، رها کردن فیلتر سیگار در سطح زمین، رها کردن انواع پلاستیک‌ها، مراکز دفن یا دپوی پسماند که با تولید شیرابه‌های سمی می‌تواند تا سال‌های سال باعث آلودگی آب، تخریب خاک، گیاهان و موجودات زنده شود.

ردپای ابدی؛ اگر بشر نتواند در بازیافت مواد مانند پلاستیک، فلزات، شیشه، پارچه و… موفق باشد، چرخه‌ای معیوب در چرخه‌ی طبیعی سیاره‌ی زمین ایجاد کرده که به مانند ده‌ها غده‌ی سرطانی از نقاط مختلف زمین سر بر می‌آورد.