پیش به سوی سبک زندگی سبز
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: کمپین سبزی نوروز برای هفتمین سال متوالی هموطنان را به تغییر فردی دعوت می‌کند. تغییر فردی گام نخست برای برقراری رابطه‌ی مسالمت آمیز، صلح جویانه، منصفانه، مسئولانه و آگاهانه با جهان هستی است.
- کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۱
- کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۰
- کمپین سبزی نوروز پاسدار تاریخ و هویت ایرانی
- کمپین سبزی نوروز ۱۳۹۹
- مصاحبه‌ی خبرگزاری ایرنا با احسان میرزائی
کمپین سبزی نوروز و عوامل تهدید کننده‌ی تاریخ، فرهنگ و محیطزیست
مجله گیچ gich.ir احسان میرزائی: نظام سرمایه‌داری یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده‌ی تاریخ، فرهنگ و محیطزیست است. انسان دوران معاصر برای تحقق اهداف مصرف‌گرایانه‌ی خود در قالب حکومت‌ها، شرکت‌ها، کارخانه‌ها و… در رقابتی کورکورانه گوی نابودی زمین را از یک‌دیگر می‌ربایند.
رقابتی که هیچ سوت پایانی برای آن به صدا در نمی‌آید مگر آن زمان که ناقوس مرگ زمین گوش همگان را کر کند. هرچند نشانه‌ها موجود حکایت‌گر رنج و ظلمی است که به زمین روا داشته‌ایم. باز‌ی‌گردان اصلی این آشوب و ناهنجاری نظام سرمایه‌داری است. نظامی خوش خط و خال که به مرور تمام شئون و ارکان زندگی بشر را صنعتی کرده است.
- صنعت فرهنگ
- صنعت پوشاک
- صنعت ساختمان
- صنعت خودرو
- صنعت غذا
- صنعت سرگرمی
- صنعت ورزش
- صنعت ارتباطات
- صنعت آموزش
- صنعت سلامت و…
اکنون تمام آنچه که نیاز و الزام انسان برای زندگی (بقا و رفاه، آرامش و آسایش، رشد و توسعه) است فقط از کانال نظام سرمایه‌داری تامین می‌شود.
نظام سرمایه‌داری خدمات مفیدی به جامعه بشری ارائه کرده است. اما نباید از گردابی که در آن گرفتار شده‌ایم غافل بمانیم. انسان خالق نظام سرمایه‌داری بود اما امروز این نظام مهار و مدیریت زندگی ما را در اختیار گرفته است.
سلامت و امنیت جسم و جان و روان و آینده‌ی بشر همواره به دلیل صنعتی شدن نیاز‌ها و به واسطه‌ی دوری از طبیعت به خطر افتاده. شوربختانه هرجا که تهدیدی در سلامت انسان پیش می‌آید نظام سرمایه‌داری آن تهدید را به فرصتی برای کسب درآمد تبدیل می‌کند.
اینجاست که انسان از زیست طبیعی خود فاصله گرفته و به برده‌ی نظام سرمایه‌داری تبدیل می‌شود. او دیگر برای خود زندگی نمی‌کند، بلکه به یک مصرف کننده متوهم (توهم رفاه) تبدیل می‌شود. او باید سخت کار کند و راحت کالا بخرد. اسراف، سطحی نگری، ساده انگاری و بی توجهی از جمله آفت‌های دوران ما است.
هرچند مقابله با تهدیدهای نظام سرمایه داری و پیش‌گیری از نابودی تاریخ، فرهنگ و محیطزیست امر ساده‌ای نیست. اما تلاش می‌کنیم در کمپین سبزی نوروز و با ترویج سبک زندگی سبز اهداف خود را دنبال کنیم.
هدف کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۱
کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۱ با هدایت و راهبری نگارنده و مجله گیچ به ارائه، ترویج و تبیین راهکارهای سبک زندگی سبز در آستانه‌ی قرن جدید می‌پردازد. تلاشی آگاهانه به منظور بازگشت به اصول اخلاقی و انسانی و طبیعی و همینطور تلاشی مسئولانه در قبال آیندگان.
راهبرد کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۱
کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۰ با پیشنهاد تغییر فردی، به دنبال ایجاد رویه‌ای است که بین نیازهای زیستی و فرهنگی افراد تعادل و توازن ایجاد کند. البته با توجه به حفظ ارزش‌های دینی، تاریخی، فرهنگی و ملی.
بند پیشین به این معنا است که برای نمونه ما در کنار پاسداشت آیین کهن و باستانی نوروز، برای حفظ تعادل و توازن، پایداری و سلامت سیاره زمین هم تلاش می‌کنیم.
همچنین با توجه به توان و ظرفیت محدود طبیعت، به دنبال ایجاد تغییر فردی، ترویج تفکر سبز، رفتار سبز و سبک زندگی سبز برای حفظ ارزش‌های سنتی در کنار حفظ زمین هستیم.
امروزه برخی عادت‌های رفتاری حاصل از فعالیتهای نظام سرمایه داری، به کالا محوری و تک ساحتی شدن انسان، دامن زده است. ما تغییر فردی را، راهکاری برای شروع سبک زندگی سبز، حفظ ارزش‌های فرهنگی جامعه و حفظ زمین، می‌دانیم.
- کاهش و به حداقل رساندن زباله در زندگی
- ۳۵ راهکار کاهش اسراف و دورریز غذا
- راهکار کاهش مصرف کیسه پلاستیکی
- ردپای اکولوژیک ظروف یکبار مصرف گیاهی
ردپای اکولوژیک و کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۰
ما برای ارائه یک پیشنهاد فرهنگی و محیطزیستی (سبزی کاری در خانه) لایه‌های سطحی‌نگری و اطلاعات جعلی را کنار زده‌ایم و مخاطب را با حقیقت روبرو می‌کنیم.
برای نمونه ما از ردپای آب در محصولات مختلف صحبت می‌کنیم. شاید یک شهروند در بهترین حالت بداند که برای تولید گندم آب مصرف شده، اما در مجموع نداند که در پیشینه‌ی نانی که در صبحانه میل کرده چقدر آب مصرف شده.
| محصولات خوراکی | مقدار/کیلوگرم | مصرف آب/لیتر |
| شکلات | ۱ | ۱۷۱۹۶ |
| گوشت گاو | ۱ | ۱۵۴۱۵ |
| گوشت گوسفند | ۱ | ۱۰۴۱۲ |
| گوشت خوک | ۱ | ۵۹۸۸ |
| کره | ۱ | ۵۵۵۳ |
| گوشت مرغ | ۱ | ۴۳۲۵ |
| پنیر | ۱ | ۳۱۷۸ |
| زیتون | ۱ | ۳۰۲۵ |
| برنج | ۱ | ۲۴۹۷ |
| پنبه | ۱ | ۲۰۰۰۰ (WWF) |
| پاستا خشک | ۱ | ۱۸۴۹ |
| نان | ۱ | ۱۶۰۸ |
| پیتزا | یک عدد | ۱۲۳۹ |
| سیب | ۱ | ۸۲۲ |
| موز | ۱ | ۷۹۰ |
| سیب زمینی | ۱ | ۲۸۷ |
| شیر | یک لیوان ۲۵۰ میلی‌لیتر | ۲۵۵ |
| کلم | ۱ | ۲۳۷ |
| گوجه | ۱ | ۲۱۴ |
| تخم مرغ | ۱ عدد | ۱۹۶ |
| نوشیدنی الکلی | یک لیوان ۲۵۰ میلی‌لیتر | ۱۰۹ |
| دلستر کلاسیک | یک لیوان ۲۵۰ میلی‌لیتر | ۷۴ |
| چای | یک لیوان ۲۵۰ میلی‌لیتر | ۲۷ |
اما بدترین اتفاق دنیای معاصر که دستاورد سرمایه داری بوده، نگاه کالایی به نان و غذا، میوه و تره‌بار و… است. روزانه مقدار زیادی از محصولات باغی و کشاورزی، غذا و نان در مراحل مختلف، تهیه، پخت، خوردن و… سر از سطل زباله و کف خیابان در می‌آورد!
امری که بر خلاف آموزه‌های الهی مسلمانان است. خداوند در آیه ۳۱ سوره اعراف می‌فرماید: بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید «… وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ» و همینطور در آیه ۱۴۱ سوره انعام فرموده: اسراف نکنید که خدا مسرفین را دوست ندارد «وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ».
همچنین اسراف هرآنچه که مورد مصرف و استفاده افراد قرار می‌گیرد، از نظر اخلاقی و انسانی درست و شایسته نیست.
مجله گیچ امیدوارانه شهروندانی که در روزمرگی خود غرق شده‌اند را به سوی سبک زندگی سبز فرا می‌خواند. چراکه مطمئن است شروع رویه‌های سبز گرایانه و استمرار در انجام آن می‌تواند بخشی از آگاهی مورد نیاز شهروندان برای کاهش ردپای اکولوژیک را در پی داشته باشد.
تقابل کمپین سبزی نوروز با نظام سرمایه‌داری
جمعیت بزرگی از مردم در جهان گرفتار سبک زندگی افسار گسیخته و طبیعت ستیز شده‌اند. اکنون نخستینگی (اولویت)، نگاه‌ها و نگرش‌ها، رفتار و عادت‌ها، تصمیم‌گیری و انتخاب‌های بشر برای تامین نیازهای بقا و رفاه، دست مایه‌ی نظام‌های اقتصادی شده است.
تبلیغات شبانه‌روزی و گسترده جهان سرمایه‌داری چرایی، راه و روش تامین نیازهای بشر را از دایره طبیعی عقلانیت و منطق تا حد زیادی خارج کرده است.
به عبارت دیگر برخی از مردم جهان، پولی را که با سختی به دست آورده‌اند را به راحتی برای خرید کالا و خدماتی خرج می‌کنند. خریدی که از نظر منطقی نیاز و الزامی جدی یا حیاتی برای آن وجود نداشته است!
اما ماجرای چالش برانگیز اینجاست، رویه‌های جعلی که نظام سرمایه‌داری به افکار عمومی القا کرده، در صنعت غذا و محصولات خوراکی تاثیر شگرفی دارد.
برندهای بین‌المللی صنعت غذا، همواره تلاش می‌کنند در کنار فعالیتهای مخرب و منفعت‌طلبانه، خود را با مانورهای محیطزیستی و خیر‌خواهانه رو سفید کنند. قصد و نیت آن‌ها ماله کشیدن روی جنایاتی است که در حیات وحش، جوامع محلی و… انجام داده‌اند. برای نمونه ردپای اکولوژیک کرم نوتلا را بخوانیم.
تلاش برای نشر آگاهی به منظور خارج شدن افراد از یوغ بردگی جهان سرمایه‌داری و نه گفتن به تبلیغات اغوا کننده آن، یکی از اهداف کمپین سبزی نوروز و سبک زندگی سبز است.
رویه‌های جعلی مشابه کمپین سبزی نوروز ۱۴۰۱
کمپین‌هایی جعلی با موضوع سبزه نوروز، طی سال‌های گذشته به مانند ویروس در فضای مجازی منتشر شده است. اگر با دقت آن‌ها را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که همواره یک جای کارشان می‌لنگد.
برای شناخت بهتر کمپین جعلی، به بررسی ویژگی‌ها و بیان چند نمونه می‌پردازیم.
ویژگی‌های کمپین‌های جعلی
- پدید آورنده کمپین جعلی نامشخص است. گاهی فقط یک صدا، یک عکس و اسم و فامیل، که هیچ راه ارتباطی وجود ندارد.
- پس از انتشار اولین فراخوان کمپین جعلی، ما دیگر هیچ حرف جدید یا پاسخی از طرف پدید آورنده کمپین نمی‌بینیم.
- در کمپین‌های جعلی حرف راست و اطلاعات درست با حرف دروغ و اطلاعات غلط مخلوط می‌شود.
- علاوه بر ناشناس بودن بنیانگذار کمپین جعلی، هیچ اطلاعاتی از پیشینه تحصیلی و تخصصی، فعالیت فرهنگی و محیطزیستی پدید آورنده وجود ندارد.
- استدلال‌های موجود در کمپین جعلی احساسی است و احساسات افراد را هدف قرار می‌دهد. یعنی منطق افراد را به چالش نمی‌کشد و با بیان چند دلیل فاقد پشتوانه کارشناسی، مخاطب را در دام خود گرفتار می‌کند.
- برخی افراد کمپین‌های جعلی را چنان باور کرده و پیروی می‌کنند که گویا اجرای ماموریت نجات زمین به آن‌ها سپرده شده است. اما وقتی به برخی از این افراد انتقاد می‌شود، از آنجا که ساده لوحی وی فاش شده، جبهه گرفته و رفتاری نامتعارف از خود نشان می‌دهد.
- استدلال‌های بی پایه کمپین‌های جعلی دقیقا خوراک فکری و رفتاری افراد زودباور و ساده‌انگار است. اما گاهی برخی نخبگان جامعه و عموم علاقه‌مندان* کمپین‌های جعلی را باور کرده و از آن پیروی می‌کنند. این افراد در صورتی که چنین کمپین‌هایی را منتشر کرده باشند، بهتر است پس از پی بردن به اشتباه خود، با روراستی مخاطبان را از خطای خود آگاه کنند.
- کمپین‌های جعلی از پشتوانه فکری، فرهنگی، اجتماعی ناچیزی برخوردار هستند. پس از انتشار فراخوان این دسته از کمپین‌ها، بهتر است به دنبال اطلاعات بیشتر و نظر کارشناسان باشیم.
- این کمپین‌ها مصداق بارز نشر اطلاعات جعلی هستند و البته کسی مسئولیت اختلال پیش آمده را گردن نمی‌گیرد.
*در پست تبیین رویه‌های جعلی بیشتر بخوانید.
نمونه چند کمپین جعلی
کمپین‌های جعلی بدون توجه به اصول فنی، کارشناسی و همینطور ارزش‌های فرهنگی و قوانین، صرفا با بیان بخشی از واقعیت (هدر رفتن گندم و دور انداختن سبزه)، با استدلال‌های پوچ، یک رویه جعلی را پیشنهاد می‌دهد. در ادامه نمونه چند کمپین جعلی با موضوع سبزه نوروز را می‌خوانیم.
- نمونه کمپین جعلی: وقتی به طبیعت (کوه و بیابان) می‌روید مقداری بذر سبزیجات با خود برده و سپس در طبیعت پخش کنید… (این پیشنهاد از نظر کارشناسان گیاه شناسی رد شده است.)
- نمونه کمپین جعلی: آن به جای سبزه نوروز، سبزه مرکبات (نارنج و پرتقال) درست کنید و روز سیزده به در آن را در طبیعت بکارید. (این پیشنهاد از نظر فرهنگی، اقلیمی و کارشناسی مردود است.)
- نمونه کمپین جعلی: به جای سبزه نوروز نهال بکاریم و در روز سیزده به در آن را در طبیعت بکاریم… (این پیشنهاد از نظر فرهنگی، اقلیمی و کارشناسی مردود است.)
شوربختانه پذیرش این دسته از پیشنهادات ناکارآمد و غیر اصولی امری رایج در بین عموم بی اعتنای جامعه است؛ هرچند شاید مسائل، اخبار و رویدادهای محیط زیستی در اولویت یک تا پنج این افراد نباشد.
این گروه از افراد به سادگی فریب پیام‌های جعلی را خورده و حتی اگر در آن مشارکت نکنند در بازنشر آن سختکوش هستند.
جایگزینی سبزه نوروز با سبزه مرکبات، نهال مرکبات و دیگر درخت‌ها و از همه بدتر با سبزه آماده چینی، به معنای انحراف از آداب و رسوم پیشینیان است. این امر جایگاه نماد باستانی سبزه نوروز تهدید می‌کند.
- علف چشمه غذای دانایان و فرزانگان
- راهکارهای مصرف بهینه گاز طبیعی
- آموزش پرورش لوبیای سحر آمیز
- آشنایی با کشاورزی خانگی
- راهکارهای نگهداری از جوجه یک روزه
مسئله سبزه‌های نوروزی
سبزه نوروز به عنوان یک نماد باستانی سفره هفت سین، در پس قرن‌ها با داستان‌ها و روایت‌های مختلفی همراه بوده است. در گوشه و کنار کشورمان هرکس بنابر باور و اعتقادی که گاهی شبیه و گاهی متفاوت از هم هستند سبزه را در سفره هفت سین می‌گذارند.
برای نمونه برخی در روستای گیلی (بین اراک و خمین) معتقدند که سبزه نماد رزق و برکت است، بنابراین سبزه را از کنار جوی آب (حیاط اما‌مزاده بی‌بی شریفه خاتون) می‌آوردند. یعنی خودشان سبزه گندم و دیگر دانه‌ها را نمی‌انداختند. همچنین برخی افراد در استان یزد سبزه را با بذر سبزیجاتی چون شاهی سبز می‌کردند.
اما گذشته از آنچه گفته شد، مسئله از آنجا شروع می‌شود که برخی که کم هم نیستند، معتقدند سبزه را باید در روز سیزده به خارج از خانه برد، گره زد و با آروزیی به آب سپرد.
اما سرنوشت برخی سبزه‌ها پیش از رسیدن به رود، چشمه و دریا، کف خیابان و جاده رقم می‌خورد.
جدا از مسئله محیطزیستی که رها کردن و دور انداختن سبزه‌ها در طبیعت و شهر به وجود می‌آورد، مسئله دیگری که وجود دارد، تبیین کارکرد اصلی سبزه در سفره هفت‌سین و نوروز است.
به نظر شما آیا خرد گذشتگان ما در همین حد بوده که گندم و دیگر دانه‌های با ارزش را برای نوروز سبز کنند و در روز سیزده به در دور بریزند؟!
پایان
